In de speelfilm 'Tora! Tora! Tora!' is er geen aandacht voor, maar gelijk met de torpedoaanval op 'Battleship Row', werd de westkant van Ford Island aangevallen. Deze kant was voor de Japanse aanvallers misschien wel de belangrijkste opdracht, dit was de positie waar de Amerikaanse vliegdekschepen normaliter lagen. Maar tijdens de eerste torpedo 'run' bleek dat op de bewuste plekken de USS Detroit, de USS Raleigh (CL-7), de USS Utah en de USS Tangier lagen (6 t/m 9 op bovenstaande kaart). Bij gebrek aan de vliegdekschepen, werden de schepen aan de west zijde van Ford Island evenzo goed aangevallen.

De eerste schepen die werden aangevallen aan de westkant van Ford Island, waren de lichte kruiser USS Raleigh (CL-7) en het luchtafweer-trainingschip de USS Utah (AG-16). Beide schepen incasseerden treffers van een torpedo om ongeveer 07.55 uur. De USS Raleigh kreeg ook een bom te verduren en maakte daarop slagzij. Wonder boven wonder vielen er geen doden aan boord, al waren er wel enkele gewonden. Een sleepboot, en een ander te hulp geschoten hulpvaartuig, werden aan de USS Raleigh gekoppeld zodat het schip niet zou omslaan. In de uren daarna zou de bemanning vijf Japanse vliegtuigen hebben neergeschoten.

Het schip naast de USS Raleigh, de USS Utah kwam er slechter vanaf. Ze werd door een tweede torpedo getroffen en kapseisde. De Chief Watertender Peter Tomich bleef beneden deks in het hellende schip om te helpen om mannen uit het schip te evacueren. Tevens probeerde hij machines gaande te houden zodat pompen en elektriciteit werkten voor zolang dat ging. Toen de USS Utah compleet omgeslagen was, bleek Peter Tomich meegesleurd te zijn, en omgekomen. Voor zijn inzet zou Tomich postuum de Medal of Honor ontvangen. Nadat het schip op zijn kop lag, hoorde kapitein Commander Solomon Isquith geklop onder de romp vandaan. Met hulp van mannen van de USS Raleigh, die een snijbrander meenamen, werden er gaten in de romp gebrand waardoor nog een onbekend aantal gered kon worden (bronnen spreken van 4 tot 10 man). Hoewel de meeste mannen (461) ongedeerd van boord wisten te komen, zouden uiteindelijk 64 omkomen op de USS Utah. De USS Raleigh, werd gerepareerd en weer ingezet, maar de USS Utah was verloren. Er werd een poging gedaan om het schip weer om te keren, maar de poging mislukte. Tot op de dag vandaag ligt de USS Utah nog op haar noodlottige plek met 58 omgekomen mannen aan boord, en is nu een oorlogsgraf.

De USS Tangier (AV-8), een hulpschip voor watervliegtuigen, lag achter de USS Utah, maar bleef ongedeerd, en begon op Japanse vliegtuigen te schieten rond 08.00 uur (waarbij naar beweerd drie werden neergeschoten, maar aangezien de gehele haven op vliegtuigen schoot, valt dit niet te bewijzen). Ook zou de bemanning op de dwergonderzeeër I-22tou hebben geschoten toen deze opeens aan de oppervlakte verscheen (meer hierover, verder op deze pagina’s). Aan de andere kant van deze rij schepen, lag ten noorden van de USS Raleigh, de lichte kruiser USS Detroit (CL-8). Ondanks dat er op het schip geschoten werd, werd het niet door torpedo’s of bommen getroffen, en wist zich te verplaatsen, om met haar luchtafweergeschut op Japanse vliegtuigen te schieten. Ook deze schutters claimden ‘verschillende’ vliegtuigen.

Vanaf dat de eerste torpedo's en bommen begonnen te vallen werden de luchtafweerstukken aan boord van de schepen in bedrijf gebracht. De vlootorders waren reeds in 'paraatfase 3', waardoor een kwart van het luchtdoelgeschut ten alle tijden bemand moest zijn, en de 'ready-rack' munitie voor handen moest zijn.

Het moet de grootste angst voor een zeeman zijn, een schip dat omslaat, en je raakt opgesloten. In het donker, hoor je het water stijgen, en in de luchtbel probeer je te overleven, in de hoop dat kameraden je te hulp komen. Soms lukt dit, zoals bij de USS Oklahoma en de USS Utah waar enkele mannen werden gered. Een ander schip dat omsloeg nadat het getroffen was tijdens de aanval van de Japanners, was de USS Oglala aan de zogenaamde Ten-Ten (of 10-10) dock (No.10 op bovenstaande kaart). Maar hier was het schip op tijd geëvacueerd.

De mijnenlegger USS Oglala (CM-4) lag aan bakboordzijde aan de buitenkant van de lichte kruiser USS Helena toen een torpedo om 07.57 onder de romp van de USS Oglala doorliep en tegen de romp van de USS Helena explodeerde. Deze klap ontzette ook de romp ter hoogte van de ketels. Het personeel aldaar zekerde gelijk de boel zodat er geen ketels konden ontploffen. Boven aan dek ratelden kogels over het schip. Opmerkelijk was dat er slechts één man gewond raakte, toen een kogel door zijn gezicht vloog. Om 08.00 uur explodeerde een bom tussen de USS Oglala en de USS Helena. Deze schade veroorzaakt dat aan de achterzijde de USS Oglala water maakte, en al snel werd duidelijk dat het schip zou kapseizen. Snel werden twee slepers opgeroepen om de USS Oglala weg te slepen van de USS Helena zodat deze vrij lag, en haar geschut optimaal kon gebruiken tegen de vijandelijke vliegtuigen.

Om 09.30 uur werd opdracht gegeven om de USS Oglala te verlaten, en rond 10.00 uur lag ze volkomen op haar zijkant, met slechts een klein deel van de romp boven water. Er waren slechts drie gewonden gevallen. De berging werd door mislukkingen geplaagd, en pas bij de vierde poging was ze op 3 juli 1942 weer vlot. Ze werd gerepareerd en bleef tot 1965 in de vaart.

Begint de aanval van de Japanners in de speelfilm 'Tora! Tora! Tora!' in de haven van Pearl Harbor, in het echt waren de vliegvelden ook net zo belangrijk. Waren de aanvallen op de schepen in Pearl Harbor prioriteit voor de Japanners, het was wel zaak geen Amerikaanse jagers achter zich aan te krijgen. Hiertoe moesten dus ook de nodige vliegvelden aangevallen worden.

De aanval op Hickam begon om 07.55 uur, door twee groepen Japanse vliegtuigen. Hangars en andere gebouwen werden met bommen aangevallen, geen ruit bleef heel op de basis. In het gebouw ‘Hale Makei’, een kazerne voor 3000 man, kreeg de volle laag terwijl de mannen in de rij stonden voor het ontbijt. Rondfluitende kogels eisten 35 doden, en een veelvoud aan gewonden. Tijdens het hoogtepunt van de aanval kwam een dozijn B-17 Flying Fortress bommenwerpers, van het 38th Reconnaissance Squadron, aangedreund om te landen op Hickam. Deze B-17's waren onderweg naar de Filipijnen, en onder leiding van Major Truman H. Landon. Op Hickam zou een tussenlanding worden gemaakt. De vliegers waren zich van geen kwaad bewust, totdat ze de enorme rookkolommen boven de basis zagen, en verder op, over Pearl Harbor, hetzelfde, drong het door bij de bemanningen,… en zeker toen opeens de kogels door het dunne aluminium knetterden. De bommenwerpers verspreidden zich om niet één geconcentreerd doelwit te vormen, sommige weken zelfs uit naar Bellows en Wheeler. Alle bommenwerpers kwamen aan de grond, min of meer, maar allemaal met schade en gewonden aan boord.

In de speelfilm ‘Tora! Tora! Tora!’ wordt het breed uitgemeten, de landing van de B-17 bommenwerpers op het vliegveld Hickam, tijdens de aanval. Hiervoor werd gefilmd op Ford Island omdat op Hickam de situatie geheel gemoderniseerd was.

Voor deze scènes waren vijf B-17’s beschikbaar (in het echt waren het er twaalf). Het type B-17E was niet vliegwaardig voorhanden aan het einde van de jaren zestig van de vorige eeuw. Dus werd voor 'Tora! Tora! Tora!' uitgeweken naar de latere B-17F/G modellen waar voldoende van vliegwaardig waren. De B-17's, zonder de geschutskoepels, vanwege hun civiele uitvoering, kregen dummie koepels op de romp geschroefd.

De volgende B-17F/G Flying Fortress bommenwerpers werden gebruikt:
B-17F, 42-29782 (tegenwoordig te vinden het Museum of Flight in Seattle als 'Boeing Bee').
B-17G, 44-83563 (nu te vinden in het Wings of Eagles Museum in Santa Ana, California als 'Fuddy Duddy').
B-17G, 44-85829, N3193G (vliegwaardig bij het Yankee Air Museum in Willow Run, Michigan als 'Yankee Lady').
B-17G, 44-85840, N620L (verloren gegaan op 12 juli 1973 tijdens brandbestrijding, de bemanning kwam om).
B-17G-105-VE, 44-85774, N621L (gecrasht in juli 1975 tijdens brandbestrijding).

In de film ‘Tora! Tora! Tora!’ wordt het allemaal fraai in beeld gebracht. De achtergrondprojectie vanuit de cockpit overtuigd niet, maar wel de droge onvergetelijke opmerking van Major Truman Landon (gespeeld door Norman Alden); ’What a way to fly into a war,... unarmed and outa gas,...'.

Tijdens een landing bleek het stuurboord landinggestel van B-17G, 44-85774 (N621L) niet te willen zakken. Snel werden er meer camera's naar de landingsbaan gebracht. Als het een spectaculaire landing zou worden, dan hadden ze het op film, en gereed voor gebruik in de speelfilm. Een rookmachine maakte het extra dramatisch en het effect was mooi hoe de B-17 door de rook opeens op de landingsbaan aanstormde. De B-17 maakte een mooie buiklanding en zakte rustig naar rechts waarbij de motoren 3 en 4 over het asfalt schuurden, niemand raakte gewond.

KLIK HIERONDER
(op de gezonken USS California)

---