Een M4A3 Sherman tank van de 3rd Armored Division trekt in maart 1945
door Altenkirchen, samen met soldaten van de 104th Infantry Division
- De bevrijders van 'Dora-Mittelbau',... op 3 april 1945 -
Nadat de meeste gevangenen de streek rond Nordhausen hadden verlaten, werden
dakloze burgers en anderen uit de bevolking van Nordhausen voor de dreigende bombardementen
ondergebracht in de verlaten fabrieken. De creperende gevangenen in de Boelcke-kazerne
werden verder aan hun lot overgelaten. Op 11 april rolde
Combat Command B (CCB) van de 3rd 'Spearhead' Armored Division Nordhausen
binnen. Het was zes dagen na het laatste bombardement, en veel
verzwakte door de bombardementen gewonde gevangenen in de
Boelcke-kazerne waren overleden. Slecht 405 gratenpakhuizen
aan zieke dwangarbeiders werden nog in ‘leven’ aangetroffen.
Hier en daar ontdekten de geschokte Amerikaanse soldaten dat
een op het eerste gezicht zak met verrotte kleding tussen de
lijken lag, nog bewoog. De meesten waren te verzwakt om tussen
hun dode kameraden weg te kruipen.
Omgekomen dwangarbeiders in de Boelcke-kazerne te
Nordhausen
Aan het einde van de middag vonden andere eenheden van CCB,
die vanaf Ellrich waren afgezakt, de noordelijke
tunnelingangen van de Kohnstein. Met stijgende verbazing
betraden de GI’s de enorme fabriekshallen. Toen eindelijk de
zuidelijke toegangen werden bereikt, werd ook het werkkamp
‘Dora’ gevonden. In en rond de het kamp vonden de soldaten
ongeveer 700 verzwakte gevangenen in stoffige vodden en in de
gestreepte ‘pyjama’s’. Bij de noordelijke heuvel in het kamp,
ontdekte men een stapel lijken die niet meer aan crematie
waren toegekomen. De woede onder de Amerikanen was enorm.
Burgers uit Nordhausen delven de graven voor de
omgekomen gevangenen
De 3rd Armored Division en de binnengelopen 104th
'Timberwolf' Infantry Division verzamelden zo’n 100 mannen uit
Nordhausen. Deze werden aan het werk gezet, om gewonden te
verzorgen en te verplaatsen uit de Boelcke-kazerne. Ook werd
een deel van de mannelijke bevolking van Nordhausen opgedragen graven te
delven voor de doden. Deze graven bestonden uit lange sleuven
waarin de rijen dode gevangenen werden neergelegd. Het duurde een
week voor alle massagraven gevuld waren,…
Een Russische gevangene wijst een schuldige Duitser aan,...
(deze foto zou in de 'Dora-Mittelbau' zijn genomen)
Van de 60.000 (zestigduizend) gevangenen die tussen 1943 en
1945 naar
‘Dora-Mittelbau’ waren gezonden, waren minstens 20.000
(twintigduizend)
omgekomen door de ontberingen en de moorden.
DE OORLOGSBUIT VAN MITTELWERK
Aangezien tijdens de Jalta conferentie overeen gekomen was
dat het deel waar ‘Dora-Mittelbau’ zich in bevond in de
Russische bezettingzone zou vallen, en dat het niet was
toegestaan om wetenschappelijke zaken, machinerieën, wapentuig, etc.
te verwijderen, werd die regel van het akkoord direct
overtreden en was het snel handelen voor de Amerikanen en de
Britten.
Twee gevangenen vieren hun bevrijding bij delen van een V2
De ware schat aan raketten, vliegtuigen, onderdelen en
gereedschappen moesten zo snel mogelijk
worden veiliggesteld en verscheept voor de Russen de plek
zouden bereiken. Naast de ter plekke in de Mittelbau
aangetroffen werktekeningen en blauwdrukken, werden ook de
door Wernher von Braun in de ‘Georg-Friedrich’ ijzerertsmijn
bij Goslar verstopte 10 ton aan documenten in kisten gevonden.
De Amerikanen ontdekken de fabrieken in de tunnels van
'Dora-Mittelbau'
De buit was zo groot voor de Amerikanen, dat deze in staat
waren om zeker 100 V2 raketten te bouwen van de verscheepte
onderdelen. Afgeladen treinen reden naar Antwerpen om de buit
naar New-Orleans en naar Engeland te verschepen. Want ook de
Britten borgen verscheidene zaken, zoals onderdelen van de V2
raketten, navigatie- en radioapparatuur, en, net als de
Amerikanen, andere nog in ontwikkeling zijnde geheime
raketprojecten.
Tunnel B; de Britten halen ook wagonladingen vol aan spullen weg
Toen de Russen het tunnelcomplex dan eindelijk overnamen,
vonden ze geen raketten meer, maar wel een complete
productielijn om deze te vervaardigen. De nodige
wetenschappers die in hun handen waren gevallen, werden tegen
goede beloning en huisvesting weer aan het werk gezet om de V2
raketten te gaan bouwen. Werd eerst in de omgeving van
Nordhausen gewerkt aan de bouw van de raketten, in oktober
1946 werd alles in treinen geladen, inclusief 2200 Duitsers,
technici en hun familie, en overgebracht naar Rusland. Alles
werd ondergebracht op het eiland Gorodomlya in het
Seliger-meer, meer dan 3000 kilometer ten noorden van Moskou.
Hier werd gewerkt aan de R10 en de R14 raketten, voor de
Duitse technici tussen 1950 en 1955 geleidelijk weer naar
Oost-Duitsland mochten terugkeren. Nadat de fabrieken in de
tunnels van de Kohnstein ontruimd waren, werd getracht deze in
1948 op te blazen. Dat dit slechts deels is gelukt, blijkt uit
het feit dat het tegenwoordig voor een klein deel te bezoeken
is.
WERNHER VON BRAUN
Rechts; Wernher Von Braun en links, in burger,
Generalmajor Walter Dornberger
Direct na de ontdekking van het tunnelcomplex in de
Kohnstein, waren de Amerikanen dus al begonnen met de fabrieken en de
raketonderdelen te onderzoeken, en plannen te maken om zoveel mogelijk
van deze buit veilig te stellen en te verschepen. Het grote zoeken naar de
wetenschappers, middels Operation Paperclip, en de oorlogsmisdadigers
die de onmenselijke wreedheden op hun kerfstok hadden, was ook al in gang gezet.
Von Braun, juist gevangen genomen door de
Amerikanen,
doet een 'truukje' met een munt voor de
verbaasde GI's
In het informatiecentrum van 'Dora-Mittelbau' wordt uitgebreid stilgestaan bij de
geschiedenis van de raketbouw en de enorme rol die Wernher Von
Braun daarin speelde. Von Braun had zich op 2 mei 1945 in Bavaria aan
Amerikaanse militairen van de 44th Infantry Division overgegeven, met onder andere zijn
broer Magnus en Generalmajor Walter Dornberger. Opvallend op de toen gemaakte foto's is
dat de linkerarm van Von Braun in het gips zit. Tijdens een officieel trip in maart 1945
was de chauffeur van Von Braun in slaap gevallen, en was de auto verongelukt waarbij Von Braun een gecompliceerde
breuk aan de linker schouder en arm had opgelopen. Het helingproces ging faliekant mis en een maand later moesten de botten
opnieuw gebroken en gezet worden. Op 9 juni 1945 werd Von Braun overgevlogen naar Nordhausen
om met Amerikaanse technici de tunnels te bezoeken. Twee dagen later was de overdracht van het complex
aan de Russen. De Britten mochten ook uitgebreid met Von Braun spreken en wat daar gezegd werd is
nooit naar buiten gekomen en bleef zelfs voor de Amerikanen 'Top Secret'.
De identiteitspas van Von Braun
In september 1945 werd hij met
126 trouwe technici ondergebracht in Fort Bliss, Texas.
Hier werd het werk aan de raketten voortgezet, maar nu voor de
Amerikanen. Helaas voor Von Braun was een groot
deel van zijn oorspronkelijke team gevangen genomen door de Russen. Had Von Braun
hoog aanzien gehad in Duitsland, in Amerika was het armoedig gesteld in de barakken en onderzoekcentra. Von Braun vond
zich vooral tegengewerkt door de zijn 'chef', de 26 jarige Major Jim Hamill (die slechts beperkte technische kennis bezat, en
verzoeken van Von Braun voor bepaalde instrumenten ed., ter zijde schoof). In Fort Bliss, dat Von Braun en zijn team
niet mochten verlaten, ontstond de bijnaam die het team zichzelf gaf, de 'PoPs', Prisoners of Peace.
Op 1 maart 1947 trouwde Von Braun met Maria Luise von Quistorp, zijn 18-jarige nicht van moederszijde.
Voor de bruiloft had Von Braun toestemming gekregen om terug te keren naar Duitsland. Op 26 maart
kwam Von Braun met zijn bruid en zijn beide ouders terug in Amerika. Von Braun en zijn vrouw kregen twee dochters en een zoon.
In 1950 werd Von Braun Technisch Directeur van het
Amerikaanse raket centrum te Huntsville. In 1955 kreeg Von
Braun het Amerikaanse staatsburgerschap. De oorlog werd een
vage herinnering waar niet meer over werd gesproken. In 1960
kreeg Von Braun de baan van directeur NASA, George C. Marshall
Flight Center. Met zijn team werd de Saturnus V uiteindelijk
ontwikkeld die de eerste mens naar de Maan zou brengen.
Von Braun zou hier in SS-uniform te zien zijn (tweede
van rechts)
(Hij gaat grotendeels schuil achter Himmler,
derde van rechts
Generalmajor Walter Dornberger (in
uniform) loopt naast Himmler)
Ondanks dat af en toe de rol van Von Braun in de oorlog ter
discussie werd gesteld, werd er nooit daadwerkelijk iets tegen
de man ondernomen. Von Braun ontkende zijn betrokkenheid bij
de oorlogsmisdaden en ondanks dat hij SS nummer 185,068 had,
beweerde Von Braun dat hij nooit het SS uniform
zou hebben gedragen (er is wel een
onduidelijke foto opgedoken waarop Von Braun zou staan
in uniform, zie boven). Von Braun overleed in 1977 op 65 jarige leeftijd aan kanker,
in Virginia, Amerika.
Von Braun (midden)
met rechts Arthur Rudolph
Dat Von Braun kon ontsnappen aan een eventuele rechtszaak,
was mede te danken aan de paperassen die tijdens de rechtszaak
waren gebruikt in Dachau, in 1947, tegen de verdachten die
betrokken waren in 'Dora-Mittelbau'. De belastende documenten
kregen een stempel van 'geheim' voor dertig jaar. Tijdens het
presidentschap van Jimmy Carter werd in 1978 het Office of
Special Investigation ingesteld om in de Verenigde Staten
levende Duitse oorlogsmisdadigers te vervolgen.
Eén van de
Duitsers die wel eens in aanmerking kon komen voor een
strafrechtelijk onderzoek, was de voormalige Directeur van het
Saturnus V project van de NASA, Arthur Rudolph. Rudolph was in
de oorlog directielid en administratief manager van het
Middelwerk geweest. Rudolph gaf in 1983 zijn Amerikaans
staatsburgerschap op en keerde terug naar Duitsland om aan
vervolging te ontsnappen. Hij stierf in 1996 zonder ooit ter
verantwoording te zijn geroepen. Ook Generalmajor Walter
Dornberger, door de Amerikanen overgegeven aan de Britten, zou
worden veroordeeld voor de vervaardiging van de V2 raket. Maar
de aanklacht werd niet doorgezet, waarop Dornberger zich ook
in de Verenigde Staten vestigde. Dornberger en Von Braun verschilden van mening waardoor
hun wegen zich zou scheiden en Dornberger zich ging toeleggen in de ontwikkeling
van militaire raketten voor de Amerikanen. Hij rekruteerde voor zijn projecten
wel enkele technici uit het team
van Von Braun, zoals Krafft Ehricke die aan de Centaur raket zou werken.
Dornberger werkte vanaf 1950 tot 1965 bij de Bell Aircraft Corporation,
waar hij een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van het raketvliegtuig, de North-American X-15.
Na zijn pensioenering verhuisde Dornberger naar Mexico en later terug naar Duitsland, waar hij
op 27 juni 1980 overleed in Baden-Wurttemburg op 84 jarige leeftijd.
DE 'RECHTSGANG'
En hoe zat het met de andere kopstukken van het kwaad dat
met ijzeren vuist in 'Dora-Mittelbau' regeerde? In het informatiecentrum
van 'Dora-Mittelbau' wordt uitgebreid stilgestaan bij de
misdaden en de rechtsgang na de oorlog. De
wetenschappers werden zoveel mogelijk ontzien in de
na-oorlogse rechtzaken. Maar ook weinig echte kopstukken werden
voor het gerecht gesleept. Sommigen hadden zelfmoord gepleegd,
anderen waren ondergedoken en wisten jaren lang aan vervolging
te ontsnappen. In Dachau werd in 1947 een rechtszaak gehouden
waar slechts negentien lagere Duitsers, uit 'Dora', zoals
bewakers, werden veroordeeld (een deel hiervan is hieronder afgebeeld).
De rechtszaak was een lachertje ten opzichte van wat de
verdachten hadden uitgevreten. Slechts één van de negentien
gedaagde 'heren', de voormalige kamp beveiliger Hans Möser (linksboven)
kreeg de doodstraf, welke in 1948 werd voltrokken. De overige
verdachten, de bewakers en Kapo's werden tot lichte
gevangenschap veroordeeld, waarvan geen enkele de volledige
straf uitzat. De voormalige kampcommandant van
Ellrich-Juliushütte, de tot levenlang veroordeelde Otto
Brinkmann, kwam vrij in 1958! Ook SS-Hauptscharführer Wilhelm Simon, de Arbeitsdienstführer van 'Dora',
die de functie van leider voor de arbeider inzet in Dora-Mittelbau bezat, stond terecht.
Hij had de bijnaam 'Simon Legree' (de slavendrijver uit het boek 'De hut van oom Tom') vanwege
zijn geweldadig en onmenselijk handelen. Verzwakte en uitgehongerde Hongaarse Joden
die in 'Dora' aankwamen vanuit Auschwitz moesten gelijk hun eigen barakken bouwen. Velen stierven gedurende de bouw. Ook
liet Simon verschillende kinderen uit het zelfde transport doodknuppelen door de SS, een paar overlevenden uit deze groep werden
vervolgens de tunnels ingestuurd. Simon vergezelde ondermeer Von Braun naar Buchenwald om gevangenen te selecteren.
Toen de Amerikanen Dora naderden vertrok Simon met 350 gevangenen naar
het concentratiekamp Ebensee in Oostenrijk. Simon werd in 1947 veroordeeld tot levenslang,
maar werd in 1954 weer vrijgelaten en stierf in 1971 in vrijheid,...
 
Wilhelm Simon ('levenslang') en Heinrich Schmidt
(vrijgesproken)
Heinrich Schmidt was een SS arts die in verschillende concentratiekampen zijn werkzaamheden verrichtte, waaronder
Buchenwald (1941), Majdanek (1942), Gross-Rosen (1943), Dachau (1944) en tussen maart 1945 en april 1945 in de Boelcke-kazerne
in Nordhausen. Na de evacuatie van 'Dora' arriveerde Schmidt in de tweede week van april 1945 in Bergen-Belsen.
Tijdens de processen in Dachau werd Schmidt, verdacht van het tegenhouden van medische behandelingen aan gevangenen,
vrijgesproken van oorlogsmisdaden vanwege gebrek aan bewijs. In 1975 werd Schmidt opnieuw
beschuldigd van misdaden tegen de mensheid vanwege dat hij verdacht werd van selectie van acht personen
voor de gaskamers. Ook deze keer werd Schmidt vrijgesproken. Heinrich Schmidt overleed in 2000 in Celle als vrij man,...
 
George Rickhey (vrijgesproken) en Otto Förschner
(opgehangen)
Ook George
Rickhey, de voormalige directeur van 'Mittelwerk', samen met
drie andere medewerkers, stond terecht, maar werd ontslagen
van rechtsvervolging vanwege 'onvoldoende bewijs'.
Otto Förschner, vanaf 1 september 1943 de eerste
kampcommandant van 'Dora', werd vanaf oktober van dat jaar
toegevoegd aan de staf van de Mittelwerk maatschappij. In
oktober 1944 werd Förschner algeheel commandant van Mittelbau.
Zijn functie werd in februari 1945 overgenomen door
SS-Strumbannführer Richard Baer. Voor zijn aandeel in de
oorlogsmisdaden van de sub-kampen van Dachau nabij Kaufering,
werd Förschner uiteindelijke ter dood veroordeeld en
opgehangen in het voorjaar van 1946.
 
Richard Baer en Hans Kammler
De SS generaal Hans Kammler, die graag de
geschiedenisboeken wilde ingaan als beul, want hij hield erg
van het ophangen van weerloze gevangenen, koos voor laffe
zelfmoord aan het einde van de oorlog in de buurt van Praag.
Ook de brute kampcommandant van Auschwitz en Dora,
SS-Strumbannführer Richard Baer ontsnapte, in eerste
instantie, aan rechtsvervolging, door naar Hamburg te vluchten
en onder de naam Karl Neumann verder te leven. In 1960 werd
Baer opgepakt en alsnog veroordeeld. In 1963 overleed Baer in
de gevangenis op 51 jarige leeftijd.
De Russen sloopten de gebouwen en barakken, maar maakten
van ‘Dora-Mittelbau’ wel een gedenkteken. Buiten het deel van
de voormalige appelplaats, lieten de Russen het grootste deel
overwoekeren door struiken en wilde bomen. Na de eenwording in
1990 van Oost- en West-Duitsland werd ‘Dora-Mittelbau’ onder
handen genomen en werden de fundamenten van de barakken weer
blootgelegd. Heden ten dage is het een keurig onderhouden
gebied welke een diepe indruk op de bezoeker achterlaat.
April 1945; Zij hebben 'Dora' ternauwernood overleeft,...
Tot slot,... Nog steeds zijn er 'mensen' die beweren dat de beestachtige behandeling tegenover Joden, zigeuners,
homofielen, lagere klassen, krijgsgevangen (met name Russische), politieke tegenstanders, kortom, die bevolkingsgroepen
die een 'gevaar' zouden vormen
in de Nazi idealogie, nooit plaats heeft gevonden. Deze zouden bij hun haren naar kampen als Dora, Buchenwald,
Auschwiz, Bergen-Belsen, etc. (de kampenlijst is te lang om hier in zijn geheel te noemen), moeten worden gesleept.
Ook de vaak gebezigde uitspraak door de Duitse bevolking; 'Wir haben es nicht gewußt', blijkt slechts een loze kreet.
In en rond Nordhausen werden de broodmagere gevangenen in hun gestreepte pakken openlijk vanuit hun kampen naar
hun werkplek gebracht. Dit waren niet alleen de ondergrondse tunnels, maar men kon als burger bedrijf ook slaven 'huren'.
Deze arbeiders werden keurig bij de 'huurder' gebracht en in de avond weer opgehaald,...
En mocht men het toen 'niet hebben geweten',
laat dan de komende generaties er voor zorgen
dat het in iedergeval
nooit meer wordt vergeten,...
GA TERUG
|
