Op 22 september 1941 werd bepaald dat bij Klitmøller de batterij H.K.B. 534 zou worden gebouwd. Als u het strand opkomt, dan ziet u rechts voor u een in het zand weggezakte Regelbau 671 voor een 10.5cm kanon. Deze batterij was uitgerust met totaal van vier stuks van dit type kazemat. Het was een veel gebouwde 'Schartenstand', waarvan in de Atlantilwall maar liefst 484 stuks zijn neergezet. Voor één 617 was 300 m³ beton nodig en 13 ton aan betonijzer en 4,7 ton aan ander staal. In de munitieopslagruimte was ruimte voor 150 10.5cm granaten. Opvallend zijn de uitgespaarde gaten in het beton om het een ruw uiterlijk te geven als ware het een rotsblok. De gaten werden gemaakt door er zakje zand of stukken hout tijdens het betonstorten in mee te gieten.

Geheel rechts op het strand ziet u een grote bunker, dit is een L 409a. Het front van deze Flak bunker is maar liefst 3 meter dik! Wat opvalt aan veel van deze bunkers is dat het als schilderdoek voor graffiti artiesten wordt gebruikt. Hier stond een luchtafweer kanon op van Franse makelij, een 2.5cm CA, officieel 'mitrailleuse de 25mm contre-aéroplanes'. De observatie en vuurgeleidingbunker, een R 363 Beobachtungsbunker, is helaas diep in het zand gezonken en niet inwendig te bezoeken.
Hieronder is schematisch een overzicht weergegeven hoe de batterij ingedeeld was. Het is niet compleet, de verst uiteen liggen stukken beton zijn niet weergegeven om het overzichtelijk te houden. In ieder geval zijn hier de belangrijkste objecten op weergegeven.

In oktober 1941 werd serieus het werk opgepakt om batterij Klitmøller in te richten. Een maand later was het reeds mogelijk om vuur af te geven vanaf open plateaus. Voor verdediging naar het achterland werden begin januari 1942 twee machinegeweren geïnstalleerd. In deze periode waren er 3 officieren, 13 onderofficieren en 53 manschappen in barakken ondergebracht. Rond de gehele batterij was prikkedraad versperring aangelegd. Tevens waren aan de landzijde anti-tank mijnenvelden aangelegd, met daarachter anti-personeel mijnenvelden. Rondom waren er ook minstens negen Vf58c Ringstand (Tobruks) te vinden voor machinegeweren en mortieren. Ook waren er vier Vf69 Ringstand voor 8cm mortieren te vinden. De batterij stond onder commando van 2./H.K.B. Rgt.180 (Heeres Küsten Batterie).

Volgens Duitse documenten bestond de bewapening in januari 1945 van batterij Klitmøller uit: 6 stuks 10.5cm(f) kanonnen (K 331), 2 x 5cm Kwk (l/42), 3 x 2.5cm(f) Flak (Hotchkiss), 1 x 8.8cm Pak(43), 3 x 8.1cm (d) mortieren + 5cm 36 mortieren, en zeker 9 machinegeweren in verschillende zware kalibers (waarvan vier buitgemaakte Belgische machinegweren). De kleine letters tussen de haakjes staan voor f=Frans, d=Duits. Van de 10.5cm kanonnen waren er twee gericht op het achterveld voor verdediging. Deze stonden op open plateaus (hiervan zijn alleen nog de uitgegraven resten van te zien). Na de oorlog zijn de zes houten barakken, die verspreid tussen de betonnen bunkers stonden, verdwenen.

Helaas werd uw auteur door regen gedwongen het bezoek in te korten, maar u heeft zo een aardig idee van de grote van dit complex. We vervolgen onze route naar het noorden, richting Hanstholm, via de kustweg 118. Onze volgende stop is de kustbatterij 'Hanstholm I'. Het is te vinden op een kleine kilometer ten zuiden van Hanstholm.

Kustbatterij 'Hanstholm I'

'Hanstholm I' was niet de eerste benaming voor deze batterij, het begon als Batterij 'Schill' en was nog een open stelling in 1940. Direct na de bezetting door de Duitsers van Denemarken, werd al besloten om aan de westkust enkele zware kustbatterijen te plaatsen. Bij Thybøron (eerst nog 'Raule' genaamd, later 'Agger') was de eerste gepland, en de andere in het noorden van Hanstholm, boven de haven. Er waren acht 17cm scheepskanonnen beschikbaar uit 1902, voor iedere batterij vier stuks. Reeds op 27 april 1940 werd gemeld dat Batterij 'Schill' gereed was voor actie. Op 4 mei werd met het 17cm geschut ingeschoten.

'Hanstholm I', links een M 270, rechts de Beobachtungsbunker M 162a
(klik voor vergroting)

Op 15 februari 1941 kreeg Batterij 'Schill' de officiele naam 'Hanstholm I', vanwege dat het in dezelfde regio lag als het door de Marine Artillerie Abteilung (M.A.A. 118) bestuurde 38cm geschut, welke vervolgens als 'Hanstholm II' bekend werd. Op 4 mei 1941 kwam de batterij in actie. Voor de kust lag de viskotter 'S 70' uit Skagen voor anker vanwege het slechte weer. Maar na vier dagen vond het Duitse commando het verdacht dat de kotter er nog steeds lag. Hierop werd een waarschuwingsschot afgegeven, welke voldoende was om het anker te lichten en naar Skagen te vertrekken. De kotter ging bij binnenkomst aan de ketting tot duidelijk werd dat de havenmeester van Hirtshals toestemming had gegeven om binnen de drie mijl te vissen in het bewuste gebied.

Een M 270 kazematten met het 17cm geschut in 1945

Op 12 september 1941 werden de kanonnen van 'Hanstholm II', het 38cm kaliber, ingeschoten. Ook het 17cm geschut van 'Hanstholm I' deed mee aan deze oefeningen om op schepen te schieten, maar ook op doelwitten in het binnenland. In januari 1942 en november van dat jaar werd er ook geoefend met scherppe munitie, net als in juni 1942. Het laatste schot door 'Hanstholm I' was op 27 mei 1943. De gehele periode van het in gebruik zijn van deze batterij, stond 'Hanstholm I' onder commando van 1. Marineartilleriabteilung 118 (1/M.A.A. 118).

De twee meest linkse M 270 kazematten voor het 17cm geschut

Vanaf het voorjaar van 1942 werd de kust van Denemarken ook onderdeel van de 'Atlantikwall'. Er werd besloten om 'Hanstholm I' te verplaatsen naar de zuidkant van Hanstholm (waar u nu nog steeds de betonnen objecten te vinden zijn). In maart 1942 werd begonnen met het bouwen van houten barakken. In augustus van dat jaar werd het eerste beton gestort voor enkele bunkers. Ondanks dat de gehele stelling in opbouw was, werden de kanonnen van de vorige locatie in oktober 1942 overgebracht naar deze nieuwe locatie (al zou het tot het voorjaar van 1944 voor ze in hun betonnen kazemat werden ondergebracht. Het vuurgeleiding systeem was in december 1942 overgebracht. Het zou tot juni 1944 duren voor de batterij geheel gereed werd opgeleverd, tot die tijd was het meer een bouwplaats, dan een geschutbatterij. In 2 jaar tijd werd er maar liefst 20.000 m³ beton gestort. In de zomer van 1943 werd één van de drie voormalige Deense zoeklichten vervangen door een 150cm Duits exemplaar

Schematische weergave Batterij 'Hanstholm I'

Voor een bezoek aan deze batterij zijn er twee opties te geven. Als u vanuit het zuiden over de kustweg 118 komt aangereden, dan kunt u gebruik maken van een kleine parkeerhaven aan deze weg, en via een wandelpad naar de batterij lopen. Of u gaat twee honderd meter verder de rechter afslag in die u ongeveer achter en dichterbij de batterij brengt. Op onderstaand kaartje zijn de belangrijkste objecten ingetekend, zoals de vier M 270 kazematten en de observatie en vuurgeleidingbunker, de R 363 Beobachtungsbunker. De zes Tobruk Vf58 ringstand zijn niet aangegeven. Wel de twee grote M 145 munitiebunkers en de drie Doppelgruppenunderstand 502 bunkers (de voorloper van de 622 bunker).

OP DE VOLGENDE PAGINA'S BEZOEKEN WE
DE MUSEUMBUNKER MET 38CM GESCHUT
VAN 'HANSTHOLM II',... KLIK HIERONDER

GA TERUG

---