Het besluit om aandacht op mijn 'strijdbewijs' pagina’s te besteden aan de M4 Sherman tank komt voort uit mijn fascinatie voor dit type en wat deze tank betekend heeft voor de wereld. Er van uitgaande dat het een simpele opdracht zou zijn (even aangeven welke typen er gebouwd zijn en klaar is Kees,…) dat viel zwaar tegen. Onderhand ben ik al jaren bezig de pagina’s aan te passen, te verbeteren, aan te vullen. Steeds denk ik dan dat ik er klaar mee ben, en dan duikt er weer iets nieuws op dat alles weer op zijn kop zet.

Nu stip ik slechts de top van de ijsberg aan wat Shermans betreft. Er zijn veel betere en uitgebreidere websites waar heel diep op de materie wordt ingegaan. Hier beperk ik mij tot de varianten, zonder op bijvoorbeeld de verschillende fabrikanten in te gaan. Op Shermans vindt men zeer veel nummeringen en andere meegegoten aanduidingen, die aangeven bij welke fabriek deze wegkomen (logo's) en welk onderdeel het betreft. Deze 'factory Symbols' hebben eigen pagina's gekregen:

Het onderscheiden van de specifieke M4’s van elkaar is niet zo eenvoudig, tenzij je daar geheel en al in verdiept hebt. Meer daarover, onderaan deze pagina,...
Het beste en snelste onderscheid kan soms gevonden worden aan de achterzijde van de tank. De aanpassingen hier voor de te gebruiken motoren veranderden de achterkant en de type aanduiding. Met gelijk de kanttekening, dat bijvoorbeeld Frankrijk de M4A4 aanpaste om de Continental R975 radiaal motor van de M4/M4A1 in onder te brengen, waarover later meer.

De eenvoudigste Sherman tank om te herkennen is die met de gegoten romp,... Komt men die tegen, dan is dat de onmiskenbare M4A1. In Frankrijk is het de tank die als monument veel is te vinden, en dan met name de versie met het 76mm kanon. Met het 76mm kanon spreekt men dan van de M4A1(76) met vaak ook als extra toevoeging de letter 'W'. De 'W' staat voor 'Wet', de munitie voor het kanon is 'nat' opgeslagen in speciale kokers gevuld met water en glycerine. De extra aangebrachte pantserplaatjes werden daarop weggelaten tijdens de productie als het een 'Wet' betrof. Dit is goed te zien op bovenstaande twee M4A1 varianten.

Bij de M4A1 is het onderscheid vrij eenvoudig. Deze was namelijk voorzien van de Continental R975. Deze motor was voorzien van een aanzetslinger (die achterop werd meegevoerd). Voor het aanbrengen van de aanzetslinger op de motor was een gat aangebracht bovenaan in het midden van het achterste pantserstuk. Als motor langere tijd stil stond, werd met de aanzetslinger in de voorziene opening 50 maal de motor rondgedraaid om eventuele olie uit de onderste cilinders af te voeren.

Naast de M4A1 (gegoten romp) had men ook de M4 met de gelaste romp welke ook met de Continental radiaal motor was uitgerust. Ook deze is dus eenvoudig te herkennen door het gat in de achterplaat en de pantserplaat op het achterdek.

vanaf nu wordt het lastiger om de varianten snel uit elkaar te houden. De opvolgende modellen ontberen het gat en het pantserachterstuk werd lager doorgetrokken. Dit maakt de herkenning al weer een stuk lastiger. Dan is het zaak om andere punten te gaan bekijken zoals met name het motordek in combinatie met andere onderdelen, zoals de tankdoppen voor brandstof en olie (de onderbroken cirkels zijn tankdoppen op uitvoeringen van latere datum).

Nu zou het voor een ieder eenvoudig moeten zijn de varianten te onderscheiden, maar hier zijn toch ook weer de uitzonderingen die het weer lastig (kunnen) maken. In met name Frankrijk zijn verschillende Shermans als monument te vinden. En als men dan de motordekken gaat bekijken denkt men vaak met een M4 te maken te hebben. Niets blijkt dan bij nadere beschouwing te kloppen verder aan de Sherman. Nu moet men de aandacht verleggen naar de bogies waar de loopwielen aan zijn aangebracht. En wat blijkt, de loopwielen staan verder uiteen dan bij de standaard M4 Sherman.

Na de oorlog werden door de Fransen bij de M4A4, die in grote hoeveelheden aanwezig waren, de Chrysler A57 Multibank eruit gehaald, en deze werden vervangen voor de Continental R-975 radiaal motor. Ook werden bij de M4A4 de motordekken aangepast met de pantserplaat op het achterdek van de M4/M4A1. Deze 'nieuwe' versie kreeg de aanduiding M4A4(T), waarbij de 'T' staat voor Transformé. Dus geen wonder dat er fouten in publikaties staan ten aanzien van de Franse varianten.

Een goed voorbeeld van een M4A4(T) staat in Avranches als monument. Hier is duidelijk de grote ruimte tussen de loopwielen te zien, maar ook de aangebrachte pantserplaat op het motordek waardoor het aan de bovenzijde een M4 lijkt (wat het dus niet is).

Niet alleen blijkt het lastig voor de doorsnee onderzoeker, zelfs de Fransen maken fouten door op informatieborden de verkeerde types te vermelden,... zelfs in het gerenomeerde Musée des Blindes in Saumur!

Wellicht is de latere variant van de M4A2 het lastigste te onderscheiden van de M4A3. Fisher Body produceerde rond de 1500 M4A2's met het steilere 47° frontpantser (tegen de 57° van de vroege varianten), waardoor grotere luiken aangebracht konden worden. Tevens kregen deze de 'Wet Stowage', granaten beschermd in water en glycerine gezet. Een voorbeeld van dit type is te zien in de speelfilm 'Fury', waar de M4A2E8(76)W van het tankmuseum in Bovington een M4A3 speelt (de Amerikanen gebruikten de M4A2 niet in Europa). Maar dan is het uitlaat systeem nog een goed hulpmiddel, de M4A2 heeft een demper systeem, welke compleet ontbreekt bij de M4A3.

Maar hoe herken je dan een M4A3? Men zou kunnen denken, dat zijn ook makkelijk te herkennen tanks. Ja, zeker de later geproduceerde M4A3. Dit waren de zogenaamde 'Wet' uitvoeringen. Deze hadden niet meer de extra pantserplaatjes op de zijkanten. Een goed voorbeeld is bovenstaande M4A3(W)75 welke in Bastogne te vinden is. Toch is ook hier het motordek doorslagevend. Als u bovenstaande tekeningen bekijkt, had M4A3 twee verschillende motordekken. Bij veel Shermans kun je slecht de motordekken bekijken, of je moet erop klimmen. Maar bij de M4A3(76)W in Beffe, België hoeft dit niet,... zie de foto hieronder.

De meeste rijvaardige Shermans zijn Canadees van oorsprong. Er zijn enkele punten waar men deze aan kan herkennen. Montreal Locomotive Works produceerde slechts 188 M4A1(75) Grizzly tanks van oktober tot december 1943. De gegoten rompen kwamen van General Steel uit de Verenigde Staten, en deze zijn te herkennen aan het schildje voor op de pantserplaat. Het transmissiehuis is bij alle Grizzlies uit drie stukken opgebouwd. De koepel heeft geen pistoolpoort. Aan de achterzijde zijn vaak de sporen nog te vinden van de beugels waar een voorraad kist kon worden opgehangen.

Tot nummer 26 werden geen extra pantserplaatjes aangebracht op de zijkanten van de tank. De laatste veertig zouden zogenaamde 'ingegoten pantserplaatjes' hebben gekregen (herkenbaar aan de lichte bobbels aan de zijkanten).

Staan in Frankrijk veel M4A4(T) Shermans als monument, in België maken ze het nog bonter. België had veel Sherman Fireflies met het 17 Pounder kanon in dienst. Toen er vraag kwam voor een tank als monument, werden deze soms van een schietbaan gehaald, en werd er een standaard 75mm koepel opgezet. Maar de romp verraade toch dat het een voormalige Firely betrof. Een goed voorbeeld is te vinden aan de Maas bij Hermeton-sur-Meuse. Deze Sherman, 'Battling Annie', is een M4A4 Sherman Vc Firefly. Herkenbaar aan de afgedekte .30 machinegeweer, waar vroeger de assistent chauffeur/boegschutter zat, in het frontpantser. Aan de inslagschade is te zien dat het een schietbaan slachtoffer is waar een andere koepel (75mm) is op gezet.

Maar er zijn ook andere 'huwelijken' in België te vinden. Zoals de 'Firefly' in Leopoldsburg. Deze heeft wel een Firefly koepel (met het 17 Pdr), maar de romp is van een standaard M4A4 Sherman V.

Maar het kan nog gekker. In Thimister-Clermont staat een originele M4A4 Sherman Vc Firefly (het dichtgemaakte .30 in het frontpantser verraad dat). Maar onderhand is er een Amerikaanse versie van een Sherman van gemaakt. De koepel is aangepast door de extra aangebrachte ruimte achter de koepel weg te halen en het gat te dichten.

Tot zover een beetje over het herkennen van de verschillende varianten. Het zijn allemaal kleine tips om een variant te herkennen. Maar zoals u zal opgevallen, het is niet eenvoudig, zeker na de oorlog met de aangepaste versies. Er zijn trouwens zeer veel details aan de Sherman te vinden, dat de kenner zelfs ziet in welke fabriek de Sherman is samengesteld.

---