Public Domain (Publiek Domein).
Zo'n vijf jaar na de Tweede Wereldoorlog had Capa wel genoeg oorlog gezien, en wilde ermee stoppen. Maar in 1954 was Capa toch op verzoek van Life magazine in zuidoost Azië te vinden. Hier vocht het Franse leger al acht jaar in de Indochina oorlog. Op 25 mei 1954 vergezelde Capa, samen met twee Time-Life journalisten, John Mecklin en Jim Lucas een Frans regiment in de provincie Thái Bình. Toen het gezelschap onder vuur kwam te liggen, besloot Capa uit zijn Jeep te stappen en via een rijstveld het oprukken van de Franse troepen te volgen. Hier stapte hij op een landmijn welke hem het leven koste. Robert Capa werd 40 jaar. Hij werd begraven op de Amawalk Hill Cemetery, Amawalk, Westchester County, New York.
Sinds 1 januari 2025, 70 jaar na de dood van Robert Capa, zijn zijn foto's in het 'Publieke Domein'.

Fotograaf Endre Ernö Friedmann, een Hongaar van geboorte (22 oktober 1913) leefde in de jaren dertig van de vorige eeuw samen met de jonge vrouw Gerta Pohorylle die hij ook tot fotograaf opleidde. Gerta Pohorylle veranderde later haar naam in Gerda Taro. Om hun werk beter te kunnen verkopen namen ze een gezamenlijk naam aan, ‘Robert Capa’. Nadat men erachter was gekomen wie schuil gingen achter deze naam, nam Friedmann de naam Robert Capa alleen voor zich. Capa maakte als oorlogsfotograaf naam in de Spaanse Burgeroorlog, waar hij in september 1936 zijn beroemde foto 'Loyalist Militiaman at the Moment of Death' schoot, een foto waarover later veel controverse heerste (het zou 'gespeeld' zijn). Gerda Taro zou in de Spaanse Burgeroorlog het leven verliezen op 26 juli 1937 nadat de auto, waar zij zich op de treeplank staande probeerde te houden, in botsing kwam met een tank. Robert Capa bleef zijn camera trouw en zou verder uitgroeien tot misschien wel de belangrijkste oorlogsfotograaf. Maar de controverse bleef ook Capa achtervolgen. Ook zijn wereldberoemde foto’s die op Omaha Beach werden gemaakt op 6 juni 1944, tijdens D-Day bleven er niet vrij van.

Capa gebruikte twee Contax II camera’s (van Duitse makelij, maar dit terzijde), waarop 50mm lenzen zaten. Capa was ongeveer 90 minuten onder vuur op Omaha terwijl hij zijn films vol schoot. Grote moeite bleek hij te hebben om met zijn trillende vingers de filmrollen te wisselen. Vier rollen film wist Robert Capa vol te schieten. Nadat Capa aan boord was gehesen van een LCI(L) [Landing Craft Infantry, Large] en uit de gevarenzone gehaald, was het snel op Engeland aan. Met de trein naar Londen. Hier werden zijn wellicht meest dramatisch geschoten foto’s ontwikkeld door de vijftienjarige assistent-laborant Dennis Banks die net zo nieuwsgierig was als Capa. En toen ging het mis, de films werden te snel gedroogd en de emulsie raakte aangetast.

Hierboven zijn de overgebleven 10 opnames als negatief afgebeeld. Tussen frame 36 en 38 ontbreekt frame 37. Sinds lange tijd heerst de gedachte dat 'frame 37' de 'Man in de Branding' zou zijn, en daarom plakte men deze 'foto' altijd tussen frame 36 en 38. Maar het negatief van 'frame 37' is zoek, net als het negatief van de 'Man in de Branding'. Naar mijn mening is de 'Man in de Branding' niet afkomstig van deze bewaard gebleven filmstroken, maar afkomstig uit een filmrol waarvan toevalligerwijs dit negatief bewaard kon blijven,... en zo verscheen deze foto tussen frame 36 en 38. Meer hierover, op de volgende pagina,...

Slechts tien foto’s bleken er bewaard te zijn gebleven. Op de negatiefstroken staan doorlopende nummeringen voor de frames, van 29 tot en met 38 (met reeds de kanttekening dat frame 37 zoek is). Van de bewaard gebleven foto's waren er ook nog eens een paar die niet scherp waren en dus onbruikbaar voor publicatie. Ten minste, zo was de eerste gedachte. Maar, bij nadere beschouwing, bleken de foto’s zo’n zeggingskracht te hebben dat iedere foto die van deze rol bewaard bleven, altijd geassocieerd blijven met D-Day en ‘Bloody Omaha’.

De foto's zijn genomen tussen EASY-Red en FOX-Green, iets ten westen van Widerstandnest Wn 62, tegenover de huidige American Cemetery van Colleville-sur-Mer. De manschappen die erop staan, zijn juist uit de LCVP (Landing Craft Vehicle Personal, of Higgins boat) gesprongen, het onstuimige water in. Deze manschappen behoren, volgens Capa zijn eigen beschrijving*, tot Easy-Compagnie, 16th Infantry Regiment, van de 1st Infantry Division, waar Capa zich bij aan zou hebben aangesloten.

Op de bovenste foto (frame 29) is de laatste man van boord te zien, de NCO, Assistant Boat Team Leader. Deze is te herkennen aan zijn witte liggende band op de helm.

* Capa heeft in zijn boek 'Slightly out of Focus' de zaak een beetje aangedikt. Het is onderhand duidelijk dat Capa niet in de eerste golf meekwam. De foto's bewijzen dit ook, want er zijn al zoveel manschappen onder aan de duinen te zien, dat deze nooit alleen van de eerste golf kunnen zijn. Verder zijn er twee DD tanks te zien en enkele Sherman tanks met zogenaamde waadschachten, welke tussen 06.25 en 06.30 uur aankwamen. Aan de hand van bovenstaande is het rond 07.00 uur toen Robert Capa arriveerde. Sommige bronnen geven aan dat Capa na 07.40 uur pas aan land kwam, maar dat dit niet zo is, wordt lager bewezen.

Het lijkt erop dat Capa met manschappen van een zogenaamd 'Support Boat Team' mee kwam. Nergens is het Bazooka team op de foto's te herkennen die met de 'Assault Boat Team's' naar het strand kwamen. Ook de vlammenwerper met het specifieke rugpakket is niet te zien. De voorlaatste mannen van boord (hierna kwam de Assistant Boat Leader), waren de vijf man van het Demolition Team. Deze waren getraind om de hindernissen op te blazen. Op de foto hierboven (frame 30) is de Ass.B.T. Leader naar rechts afgedwaald. Zijn Garand geweer is nog gehuld in de 'plastic' zak (Pliofilm) om deze tegen het zeewater en het zand te beschermen. Wat verder opvalt, is de man geheel rechts op de foto, deze lijkt terug te keren de zee in,... is hij van plan dekking te zoeken achter een Duitse hindernis?

Robert Capa maakt snel enkele foto's achter elkaar, terwijl hij het toestel naar links beweegt. Hierdoor zien we niet meer wat er verder met de man rechts op frame 30 gebeurd.

Op de vierde foto (frame 32) van deze rol zijn enkele opvallende zaken te zien. De ABT Leader is verder naar rechts gegaan om de mannen die schuilen achter de 'hedgehogs' voorbij te steken. Links is een Sherman tank uitgerust met waadschachten (nummer '10') te zien. Sherman tank #10 is een zogenaamde Dozer tank (voorzien van een bulldozer blad) en is speciaal aangegeven. Dozer #10 was het aanstuurpunt van Gap Assault Team 10. Dozer #10 en twee standaard M4 Shermans met waadschachten kwamen met LCT 2425 om 06.40 uur naar Omaha Beach. De twee standaard Shermans vuurden bij het binnenlopen constant met hun kanon over de boegklep. Na het verlaten van de LCT 2425 ging één tank naar rechts (richting de twee DD tanks), de ander naar links, om ruimte te geven aan de Dozer tank #10. De rechtse, zonder nummer, staat centraal op de foto, en nog een derde (van een andere LCT) geheel rechts.

Wat opvalt is dat de manschappen in het water links van de tanks lijken te schuilen, wat in zou houden dat Duits vuur voornamelijk van rechts(boven) komt. De foto is genomen vlak bij Widerstandsnest 62 (Wn 62), iets links, buiten beeld, van deze foto. Bekijkt men de foto beter, dan ziet men bij de standaard Sherman tank dat de koepel naar rechts is gedraaid. Het kanon heeft een doel richting Exit E-1, bij Les Moulins op het oog.

Van Wn 62 werd altijd verteld dat vanaf die positie moordend vuur werd afgegeven op de landingstroepen. In 2000 verscheen het boek ‘Wn 62, Erinnerungen an Omaha Beach: Normandie, 6. Juni 1944', van de Duitse veteraan Hein Severloh. Severloh had een MG42 post op Wn 62, en na het verschijnen van zijn boek werd er beweerd dat Severloh verantwoordelijk was voor de dood van 1000 tot 2000 Amerikanen in zijn sector. Als dat zo was, dan zouden de mannen van het 16th Regiment wel aan de andere kant van de tanks schuilen. Nu lijkt meer de grootste dreiging te komen vanaf Wn 65, Les Moulins ('de Vallei van Ruquet'). Dat deze aantallen, afgeschoten door één man, overtrokken zijn, tracht ik uit te leggen op een aparte pagina:

Op de vijfde foto (frame 33), hieronder, is een derde Sherman met waadschachten en aanhanger te zien die in de branding staat. Wat nog meer opvalt zijn de twee Duplex Drive (DD) Sherman tanks van het 741st Tank Battalion, die in het midden van deze foto staan. Ze hebben hun schermen nog deels omhoog. DD tanks moesten de vijand verrassen door komende uit de zee opeens op te duiken. Het was de bedoeling dat deze tanks een enkele minuut voor de eerste manschappen zouden landen, op het strand zouden staan en de geschutsstellingen van de Duitsers onder vuur te nemen. Helaas werden de 32 DD tanks voor Omaha Beach veel te ver vanuit de kust in zee gezet. De meeste gingen dan ook verloren, en slechts 5, waaronder deze twee haalden, het strand. Voor meer hierover, zie onderaan de volgende pagina voor een doorlink.

Wat verder opvalt is dat de laatste mannen van boord door moeten, er is nergens ruimte om te schuilen achter de hindernissen. De Assistant Boat Team Leader is nu naar links gegaan om bij zijn manschappen te blijven. Hij blijft niet bij de trage of gevallen mannen, maar trekt door naar het strand.

Soms wordt de vraag gesteld, waarom Capa zoveel foto's nam voor hij van boord ging, van de LCVP? Hij stond toch als een schietschijf op de klep van het landingsvaartuig?... Was hij niet bang? Capa zal vreselijk bang zijn geweest, maar angst doet vreemde dingen bij mensen, de één wil zich verstoppen achter of in een golfje water, anderen gaan door en zien wel, denken daarbij dat iemand anders getroffen zal worden, niet henzelf. De menselijke geest reageert bij een ieder anders op dezelfde situatie. Dit was niet Capa's eerste oorlog, en had vaker aan het front gezeten met zijn camera, maar waarschijnlijk nooit in zo'n situatie als bij Omaha Beach. Maar Capa bekeek de wereld door een lens, hij verschool zich achter zijn camera. Hij was een reporter om verslag te doen van de evenementen, hij was geen soldaat, droeg geen geweer, dus waarom zou een vijandelijke soldaat het op hem gemunt hebben?

Na de vijfde foto (frame 33) sprong Robert Capa, waarschijnlijk als allerlaatste, uit de LCVP die hem naar het strand vervoerde. Nadat Capa van de LCVP was gesprongen en door de branding waadde langs de houten obstakels, nam hij onderstaande foto (frame 34) naar het oosten, richting FOX-Green.

Frame (foto) '34' lijkt bijna met een telelens genomen, zo druk en dicht opeen staan de houten obstakels. Links zijn vaag twee LCVP landingvaartuigen te ontwaren. Achter ieder obstakel lijken mannen te schuilen. Bij uitvergroten naar details blijken ook overal mannen de opkomende vloed te willen gebruiken om in te willen verdwijnen. Deze foto doet erg denken aan de eerste scènes uit de speelfilm 'Saving Private Ryan'. En deze indringende foto laat ook gelijk de fout zien die in die speelfilm gemaakt wordt, de houten obstakels wijzen de verkeerde kant uit in de film,....

Voor frame 35 en 36 draaide Capa zich weer richting zee, en zag de Engineers achter de hedgehogs liggen, en nam daar twee foto's van. Opvallend is dat duidelijk te zien is dat er enige tijd zit tussen beide foto's. Want de man in het midden van de foto, die is opeens verdwenen.

Na bovenstaande foto, draait Capa weer oostwaarts, voor nog een foto van de houten stellingen. Als men de twee foto's vergelijkt, dan valt iets op,.. ze zijn bijna identiek. In een open deel van een stelling is een LCVP te zien, net als op de andere foto,... toeval?

GA TERUG

---