Hieronder vervolgen we onze tour langs de volgende forten van de Maginot Linie, beginnende bij Abri Hatten en via Abri Esch naar Abri Marckolsheim.

12 Fortificaties
van de
MAGINOT LINIE

1: Fort La Ferté
2: Fort Fremont
3: Fort Immerhof
4: Fort Galgenberg
5: Fort Hackenberg
6: Fort Bambesch
7: Fort Rohrbach
8: Fort Simserhof
9: Fort Four à Chaux
10: Fort Schoenenbourg
11: Abri Hatten en Abri Esch
12: Kazemat Marckolsheim

Op een kleine 20 kilometer ten nooroosten van Haguenau ligt Hatten. In januari 1945 lag Hatten midden in de strijd. Hitler had het offensief ‘Nordwind’ gelanceerd om het Amerikaanse Seventh Army te vertragen in de Elzas en om deze weg te houden uit het Ardennen Offensief dat toen al een verloren zaak was. Tijdens de gevechten, tussen 9 en 21 januari, werd 85% van Hatten en het nabijgelegen Rittershoffen verwoest, waarbij 83 inwoners van Hatten het leven lieten (31 in Rittershof).

Volg de borden naar 'Musée de L'Abri', welke aan de westkant van Hatten ligt, voor een alleraardigste verrassing. Hier is namelijk een museum opgebouwd rond een manschappen onderkomen (abri) die werkzaam waren in de Maginot Linie. Lijkt de bunker op het eerste gezicht niet zo bijzonder, blijken er toch aparte zaken in ondergebracht te zijn. Maar het eerste wat opvalt is een ratjetoe aan materiaal, en daardoor een schatkist aan leuke ontdekkingen.

Buiten staan de naoorlogse zaken in verschillende staten van ontbinding en restauratie, zoals vliegtuigen, een Mirage IIIB, een MiG 21 en de Yak 27. Vooral een Russische helikopter, de Mi-8 Hip valt langzaam uitelkaar. Een Franse AMX 13 tank en een Zwitserse PZ68 MBT staan onder een afdak. Ook een Russische T-34 is opgenomen in de collectie en fraai gerestaureerd. Onder een zeil staat een Chieftain tank.

Een opvallende Oost-Duitse truck, geladen met een grond-lucht raket, is de Ural 375D. Zo zijn er meer zaken die aan het Communistische Oost-Duitsland herinneren, zoals een 'check-point', delen van de Berlijnse muur en opschriften en dergelijke vindt men verspreidt over dit deel van het terrein.

Het onderkomen voor 220 Franse soldaten werd gebouwd in 1930. Het werd bemand tussen 1936 en 1940. In 1994 besloten enkele enthousiaste mensen een museum te maken rond de 'abri' die centraal op het terrein van 7 hectaren staat. Op de manschapbunker staan twee GFM 'cloches' (koepels), één voor de uitkijk, en één voor een machinegeweer.

Van de 28 kamers zijn er 14 gerestaureerd naar originele staat. De originele kamers en kantoorruimtes zijn ingericht met origineel meubilair en bedden, er is een goed uitgeruste keuken, en het anti-gas/ventilatiesysteem ziet eruit alsof het gisteren is geplaatst. Er is een machinekamer voor opwekking van stroom en een eigen waterbron. Andere kamers bevatten tentoongestelde zaken als de strijd in de oorlog rond Hatten, maar ook heel veel radio apparatuur, voor elektronische oorlogvoering en spionage, en zelfs een complete set uit een Duitse bommenwerper, met een radio geleiding ontvanger 'Knickebein', en antenne systeem (FuG 10). Misschien wel het meest spectaculaire zijn de resten van een gecrashte Messerschmitt Me 262. Maar ook kun je je verbazen over hoe men in hemelsnaam een Kübelwagen in een kleine kamer heeft weten te krijgen!

Na het bezoek aan de ‘abri’, wandel dan naar ‘Halle des Maquettes’. In dit gebouw is de collectie modellen ondergebracht van Robert Ehrstein, Het is een geweldige verzameling van tekeningen van de constructie van onderdelen van de Maginot linie (van 1928 tot 1940). Maar het zijn vooral de modellen (de meeste op schaal 1:35) van de fortificaties, bunkers en kazematten. Men krijgt een geweldig idee van de enorme grote van de fortificaties, en vooral tot op welke diepte de gangenstelsels liepen. In prachtige diorama’s staan voertuigen, zoals trucks, tanks en treinen.

Nabij de ‘Halle des Maquettes’ staat het gebouw waar aandacht wordt besteed aan Elzasser mannen die ‘gedwongen’ werden toe te treden in het Duitse leger. Na de annexatie van de Elzas en de Moezel werden 130.000 man opgeroepen. Naast dat er een aantal vrijwillig toetraden, waren de meeste onder dwang opgekomen, omdat gedreigd werd met deportatie van hun familie als ze niet kwamen opdagen. Deze groep dwang-soldaten stonden bekend als de ‘Malgré-Nous’ (-tegen hun wil-). De meeste dienden aan het Oostfront waar zeker 40.000 omkwamen. Die in handen vielen van de Russen, hetzij door deserteren, of overgave, verdwenen naar het kamp #188 bij Tambo. Na de oorlog kwamen de eerste pas in het najaar van 1945 weer naar de Elzas, en de laatsten werden pas in 1955 naar huis gezonden.

U vervolgt u wandeling naar de grote hal. Hier staan de mooiste zaken onder dak. Amerikaanse trucks, een Jeep, en zelfs wrakstukken van een P-47D Thuderbolt jachtbommenwerper. Ook fraai Duits spul, zoals een Schwimmwagen, Kübelwagen, een NSU Kettenrad en een motorfiets vullen deze hal. Verder heel veel los spul, waaronder, kanonnen, karren, munitieonderdelen, etc. En overal staan poppen gehuld in uniformen en uitrustingsstukken. In vitrines liggen ook zeer unieke stukken zoals een logboek van een Duitse nachtjager piloot (die onder andere vanaf Leeuwarden opereerde). Ook is er een vitrine met zeker 250 bouwdoos modellen van Duitse vrachtwagens en halfrupsvoertuigen! Verder diorama’s en vliegtuigmodellen geflankeerd door grote hulzen, jerrycans, luchtafweer geschut, munitiekisten, gereedschap,… noem het maar op, het ligt daar.

Bent u in de buurt, het is geopend van de eerste week in maart tot en met de eerste week van november (donderdag tot en met zondag) en vanaf half juni en half september dagelijks open. Het is wellicht erg rommelig, maar de eigenaren zijn goed bedoelende amateurs. Er is een kleine koffiehoek, waar de koffie in bijelkaar gezochte kopjes wordt geschonken die uit een senseo apparaat komt. Maar de mensen zijn ongelooflijk aardig, en onderling zijn ze niet te volgen in hun met Duits doorspekte Franse taal. Met de weinige middelen wordt alles met liefde getracht draaiende te houden.

Een ander te bezoeken klein fort is te vinden in de sector Haguenau, nabij Esch. Dit complexje ligt iets ten noordoosten van Hatten en ongeveer 6 kilometer ten zuidoosten van het grote ford van Schoenenbourg. Het is een grote kazemat dat behoorde tot een keten van 39 en ligt aan de D28. Het was gereed gekomen in 1931 en is daarmee één van de oudste in deze sector. Na de capitulatie door Frankrijk trokken de Duitsers in de kazemat. Tijdens 'Nordwind', de in de kiem gesmoorde uitbraakpoging van de Duitsers in januari 1945, wat later bekend werd als de 'Colmar Pocket', werd er zwaar strijd geleverd tussen de Amerikanen en de Duitsers rond en op deze plek.

In 1983 werd begonnen met de restauratie van de grote kazemat. De herstelling duurde drie jaar om het interieur terug te brengen naar 1940. Buiten de te bezoeken slaapruimten, ventilatiesysteem, een koepel, de generator, het 37mm anti-tank kanon en de Reibel JM mitrailleurs, is er de mogelijkheid om een klein museum te bezoeken met documenten en wapenuitrustingen. Het is iedere zondag open vanaf mei tot september, van 10.00 uur tot 16.00 uur (tussen 12.00- en 13.30 uur gesloten). Volwassen betalen 2 Euro, kinderen 1 Euro.

Opvallende zaken aan de buitenzijde zijn een anti-tank versperring van rechtop staande rails die over de kazemat lopen. Boven op de kazemat is een Sherman tank geplaatst (waarvan de mondingrem van het 76mm kanon is verdwenen). Links en rechts staan verschillende soorten van voorbeelden van in de Maginot gebruikte (tank)koepels.

'KLIK HIERONDER'

---