Dit zijn niet mijn eerste pagina's over concentratie- en werkkampen die de Nazi's inrichtten om ongewensten in op te sluiten, te martelen en te vermoorden. Als de tijd mij gegeven is, zullen het ook niet de laatste pagina's zijn. Nu kan ik het voorwoord vullen met hoe de concentratiekampen tot stand kwamen, maar dat is dan een herhaling van zaken. Voor meer over het ontstaan van concentratiekampen, verwijs ik graag naar de pagina's over het concentratiekamp Buchenwald.

Het eerste wat men zich afvraagt, waarom bouwt men in hemelsnaam hoog in de Vogezen, in het westen van de Elzas, in Frankrijk, een concentratiekamp? Voor de Duitse bezetter was het geen vraag, maar de logische oplossing. Naar de plannen van Albert Speer, de architect van het Derde Rijk, die de grootse plannen van Adolf Hitler moest uitvoeren om de nieuwe en daarmee mooiste hoofdstad, Germania, van Duitsland te bouwen, werd opdracht gegeven om in de bezette gebieden op zoek te gaan naar de beste natuurstenen om de gebouwen te kunnen maken. En zo kwam de SS geoloog Carl Blumberg, in dienst van de SS afdeling Deutsche Erde und Steinwerke (DEST) in de Elzas terecht en ontdekte in de buurt van Le Struthof en Natzweiler, op de berg Louise, een rijke ader van rode graniet. Om de zaak te ontginnen werd besloten om in de directe nabijheid een werkkamp in te richten.

En zo werd begonnen op 800 meter hoogte met de bouw van het concentratiekamp, dat voor de Fransen ‘Le Struthof’ heet, maar algemeen als ‘Natzweiler’ bekend werd. Het zou het enige concentratiekamp worden dat gebouwd werd in Frankrijk.

Het kamp werd ingericht op de helling van een berg, en het lijkt met opzet bedacht. Waarom niet op een vlak deel van een vallei? De eerste gevangenen moesten trapsgewijs vijftien terrassen aanleggen om de barakken op te bouwen. Een gevangene had vanaf iedere positie van bovenaf zicht op de onderste barakken, waar de gevangenis (de 'Bunker') was en het crematorium. Het crematorium werd gebouwd in 1943. Ook de bewaking in hun acht torens hadden een zeer goed overzicht over en in het kamp, negens kon een gevangene zich ongezien in het kamp ophouden. Het niet al te grote terrein van het kamp was omgeven door een dubbele rij van prikkeldraad waar 380 volt aan stroom op stond.

De gevangenen kwamen aan op het station van Rothau en gingen per voet, of met vrachtwagens over een 8 kilometer lange weg, aangelegd door gevangenen, naar het kamp Natzweiler. Alles was er de Nazi’s eraan gelegen de ‘ongewensten’ op transport te stellen en het ‘Entmenschlichungs-Prozess’ van begin tot het einde door te zetten. Zo werden 100 gevangenen in een trein wagon gepropt terwijl er maar ruimte was voor veertig. Zonder sanitaire voorzieningen, voedsel of water werd het ‘proces van het ontmenselijken’ ingezet, en werden de gevangenen murw gemaakt voor ze het kamp bereikt hadden.

In Rothau blaften niet alleeen de honden naar de gedeporteerden, maar ook werden de bevelen geblaft door de SS bewakers. Er werd geduwd en geslagen. Zodra de tocht door het dorp werd ingezet, moesten de bewoners hun luiken gesloten houden van hun huizen. De SS begeleiders hadden strikt opdracht gekregen, tijdens het begeleiden van de gevangenen door Rothau, deze correct te behandelen. De tocht ging door een zeer mooi gebied, van bergen en dalen en groene bossen. Eenmaal bij het kamp werd de wereld grauw en grijs. Overal liepen mensen in de bekende gestreepte ‘pyjama’s’.

Voor de nieuwe gevangenen ging het ontmenselijken direct verder in het kamp. Na het douchen, werden ook aan hen de gestreepte kledij overhandigd en werden houten klompen verstrekt. Het haar werd afgeschoren en vervolgens het lichaam gedesinfecteerd tegen luizen. Het laatste onderdeel van het ontmenselijken ging in, de naam werd een nummer op de kledij samen met een merkteken, een teken of men een politieke gevangene was, een Jood, een ‘gewone misdadiger’, een homoseksueel, een ‘asociale, etc. Vervolgens werd de gevangene een barak toegewezen. Uiteindelijk zouden er, volgens de officiële registratie, 52.000 gevangenen in Konzentrationslager Natzweiler-Struthof hebben gezeten (niet alleen in het hoofdkamp, maar ook verdeeld over 70 sub-kampen).

Om dit kamp beter te leren kennen gaan we op de volgende pagina’s via een wandeltour er dieper op in. Menigmaal zult u hoofdschuddende de feiten tot u nemen, en zich afvragen hoe het mogelijk is dat de mens in staat is om zulke gruwelen tegen andere medemensen te plegen. En dat dit niet ‘iets’ is uit het verleden, maar van alle tijden, wordt ons iedere avond duidelijk gemaakt in de nieuwsberichten,…