Aanpassingen voor de Jeep
Jeeps landden op Omaha Beach vanuit een LCT.
Let op de extra aangebrachte hoge luchtinlaat
(klik op de foto voor een vergroting)
De Jeep bleek al snel een ‘Jack of all trades’ te zijn. Met haar krachtige 60 pk motor trok het makkelijk
over ruw terrein. In ieder onderdeel van het leger had de Jeep een functie, van het rondrijden van officieren,
als verkenningsvoertuig, voor gewondentransport, tot boodschappenwagen, de Jeep was multi-inzetbaar.
Na de landing in Normandië werden ze met bootladingen aangevoerd. Om te zorgen dat ze bij het lossen niet
‘verdronken’ werden ze tijdelijk uitgerust met een rubberslang als luchtinlaat die hoog boven het voertuig
uit stak (zie foto hierboven).
Een Jeep verlaat een Waco
zwever
Maar de Jeep kwam niet alleen over het water naar het front.
Door de kleine afmeting was de Jeep uitermate geschikt om per
vliegtuig of zweefvliegtuig naar het front gevlogen te worden.
Een Jeep wordt in een
C-47 Dakota gereden
- Airborne Jeep -
Om de Jeep makkelijker in te passen in zwevers en vliegtuigen werden enkele Jeeps
ingekort. Het chassis werd aangepast en ingekort, en de voorste balk werd omgekeerd.
Om de Jeep in te korten werd simpelweg de zaag in het achterstuk gezet en aan de voorzijde de bumper en gril
verwijderd, en radiator zelf werd lager geplaatst. Voor de radiator werd een eenvoudig plaatje gezet,
waarover een rooster van draadstaal deze moest beschermen. Om de Jeep zo laag mogelijk te houden,
was zelf het stuurwiel te verwijderen.
Een ingekorte Jeep voor
paratroepers
Van deze zogenaamde Airborne Jeeps schijnen weinigen de dans van de sloop hebben ontsprongen.
Van één is het bestaan zeker, en staat ergens in een verzameling in Nederland. Nader bekeken
ziet men hoe ruw men deze variatie met weinig respect heeft aangepast. De achterbak is gewoonweg
scheef afgezaagd en weer dichtgelast.
Een vreemd gezicht zo'n verkorte Jeep
(let op de grote vleugelmoer op het stuur, om deze te verwijderen)
Door de tractorfirma Nuffield zouden zes zijn gebouwd (andere bronnen hebben het over slechts twee
prototypen). In ieder geval is er dus één bewaard gebleven. Er zijn enthousiastelingen die
deze specifieke Airborne Jeep als replica bouwen. Probleem is dan natuurlijk, maak je het
ding ook schots en scheef,... of maak je hem strak aan de meetlat? Op deze pagina
laat een bouwer het proces zien om tot een Airborne Jeep te komen, en hij kiest
voor een strak model. Het verhaal loopt tot 2013, en hoe het is afgelopen met deze Jeep is onduidelijk,...
Bij deze originele Airborne Jeep
is duidelijk de omgekeerde
balk aan de voorzijde, onder de gril, te zien
Zonder stuur en ingekort,
een sportmodelletje van de Jeep,...
- ‘Rotabuggy’ -
Een experiment dat bijna te dwaas voor woorden lijkt, maar echt heeft bestaan, was
de zogenaamde ‘Rotabuggy’ (ook wel ‘Blitz Buggy’ genoemd). Raoul Hafner, werkzaam voor de
Airborne Forces Experimental Establishment bij Ringway, in Manchester, stelde voor een
standaard Willys MB Jeep te voorzien van een autogyro (een vrij draaiende motorloze rotor
als van een helikopter welke lift en zweef eigenschappen heeft).
De ‘Rotabuggy’
of ‘Blitz Buggy’
Op het simpele kielvlak werden twee staande vinnen gemonteerd welke geen roeren bevatte.
Er werden perspex deuren aangebracht, een bediening voor de rotorbesturing naast het stuurwiel,
en navigatie instrumenten. Een eerste vliegtest werd gedaan aangesleept door een 4 liter
supercharged Bentley, waarbij snelheden werden geklokt tot 105 km/u. Op 16 november 1943 werd
de eerste echte testvlucht gemaakt achter een Whitley bommenwerper, vanaf Sherbourne-in-Elmet.
De Whitley landde met de Rotabuggy achter zich weer op de baan. Vechtende om de Jeep aan de grond
te krijgen viel de piloot, die naast de chauffeur zat, heel zwaar aangezien de bediening van de
rotor ongelooflijk zwaar ging. Met moeite klapte de Rotabuggy op de baan en de chauffeur nam de
bediening over en denderde achter de bommenwerper aan. Uitgeput moest de piloot uit de Jeep getild
worden en naast de baan op adem komen.
De ‘Rotabuggy’ replica in het
Museum of Army Flying in Stockbridge
(foto: "euro-t-guide.com")
Ondanks verbeteringen aan het kielvlak en de grotere rotor,
werd het project gestaakt nadat de Horsa II Hamilcar zwevers werden ontwikkeld. Een replica van de
'Rotabuggy', gebouwd door de Wessex Aviation Society in 1981, staat in het Museum of Army Flying in Stockbridge.
Aanpassingen van de
Jeep in het veld
Werden de meeste Jeeps ingezet voor het doel waar ze voor
bedacht waren, verkenningstaken en ondersteunende taken voor
de staf, de Jeep bleek opmerkelijk flexibel om in het veld
aangepast of verbeterd te worden. Eén van die opmerkelijke
aanpassingen met een Jeep, was de uitvoering die op spoorrails
kon rijden. Nadat de geallieerden de spoorweg tussen Caen en
Cherbourg weer hadden gerepareerd na D-Day, werden door de Britse genie
ter plekke Jeeps aangepast om over de rails de controle
uit te voeren.
Een Jeep als
treintje (zou het stuur nog dienst doen?)
Ook voor het repatriëren van gewonden uit de frontlinie
bleek de Jeep uitermate geschikt. Eén of twee brancards bleken
prima over de vlakke motorkap te passen. Toch waren er
verschillende opties in het veld voorhanden. Ook achterop
konden brancards geplaats of zelf op een kleine stellage over
de open cabine werden wel brancards aangebracht. Het was
beslist geen comfortabele rit, maar het heeft ontelbare levens
gered.
Gewondenvervoer
tijdens het Ardennen Offensief, december
1944
Toch werd de Jeep ook zelf regelmatig slachtoffer van
oorlogsgeweld. Menig Jeep werd vernietigd door mijnen en
granaatvuur. Ook de bemanning ontsnapte niet aan aanslagen op
hun leven. Wegen werden met draden overspannen op 'nek-hoogte'
om als boobytrap te dienen tegen de bestuurder en bemanning.
Na de landingen in Normandië verschenen al snel Jeeps met een
rechtopstaande stijl vóór de grill gemonteerd die de draad
moest laten knappen.
Een Jeep met de
'anti-onthoofdingsstang' tijdens het Ardennen Offensief
In heel Europa, maar ook in Azië, werden Jeeps uitgerust met deze zogenaamde
'wire anti-decapitation device' (draad anti-onthoofdingsstang). Op de foto hieronder is nog een voorbeeld te zien van een
Jeep met een 'anti-onthoofdingsstang', ditmaal in Azië.
Nog een Jeep met de
'anti-onthoofdingsstang'
Zo werden in het veld meer aanpassingen bedacht om de
inzittenen te beveiligen tegen de gevaren die oorlog nu
eenmaal met zich meebrengen. In de Ardennen werden stalen
schermen rondom in en op de Jeep gelast. Dit gaf enige
beschermingen tegen licht kaliber vuurwapens. Hieronder is een
tweetal Jeeps te zien van de 82nd Airborne Division die op
zo'n manier zijn bepantserd. De manschappen waren onderweg
naar Bastogne toen het Ardennen Offensief uitbrak op 16
december, 1944. Ze werden terstond terug gestuurd toen bleek
dat Kampfgruppe Peiper via de
noordelijke route naar het westen oprukte.
Een bepantserde
Jeeps met para's van de 82nd Airborne Divison
Niet alleen werd de Jeep met platen verstevigd, ook werd soms de bewapening inventief
verzwaard. Een opvallend voorbeeld is hieronder te zien. Twee Bazooka raketwerpers zijn
in duo opstelling in de Jeep gebouwd. Het is niet bekend of er daadwerkelijk een
vijandelijk doel mee bestookt danwel uitgeschakeld is.
Twee Bazooka's in een Jeep maken een formidabel wapen
Niet alleen werden de Jeeps gebruikt door de Geallieerde troepen. De Duitsers hadden in de loop van de strijd
verscheidende van deze handige karretjes buitgemaakt. Tijdens Operatie Market-Garden in september 1944
vielen verschillende Jeeps in Duitse handen. Veel van deze buitgemaakte Jeeps werden in december 1944
weer gebruikt werden voor ondermeer de infiltraties in Amerikaanse linies tijdens het Ardennen
Offensief (Operatie Wacht am Rhein),
met name door de commando eenheid onder leiding van SS-Obersturmbannführer Skorzeny (Operatie Greif).
Arnhem, september 1944, een buitgemaakte Jeep met krijgsgevangen
Britse paratroopers,
dergelijke Jeeps zagen weer actie tijdens het Ardennen Offensief (Operatie Wacht am Rhein)
Het Ardennen Offensief, een uitgeschakelde Jeep
met de gesneuvelde Duitse bemanning
Ook al werden er nog zoveel veranderingen en aanpassingen
gedaan aan de Jeep, het verloor nooit de basisvorm of het
markante geluid. Dankzij haar belangrijke inzet in de Tweede
Wereldoorlog en de grote productie van de Jeep is het een
aantrekkelijk verzamelobject onder hobbyisten. Heeft men een gerestaureerde
Jeep, dan kun je kiezen voor een 'kale' versie, of één die geheel aangekleed
is met atributen uit de oorlog, zoals kisten, radio, wapens, camouflagenetten etc.
Kon men ze
direct na de oorlog voor een habbekrats kopen, tegemwoordig zijn het
dure karretjes. Bedragen van € 20.000 tot € 30.000 voor een goed
gerestaureerde Jeep zijn 'normale bedragen' vandaag de dag. Gelukkig zijn
veel onderdelen die origineel slecht te krijgen zijn, steeds vaker als
replica aan te schaffen.
Klik op de onderstaande Jeep en 'spring' naar
het vervolg over Jeep-aanpassingen.
|