Enkele interessante objecten in Hanstholm:
1. Duits verzorgingshuis, 2. Marine Halle, 3. Stalen koepel op Regelbau 110a
4. Vuurtoren, 5. Stalen koepel op de R 634, 6. Arko-Gefechtsstand
Na het bezoek aan de 'Marine Halle', vervolgt u uw route via de Fyrvej westwaarts.
Na 100 meter gaat u rechtsaf de dubbele weg op (Kystvejen). Na 100 meter linksaf de Tårnvej op. Na 250 meter
ziet u aan de rechterkant een stalen koepel op een bunker.
De stalen koepel op Regelbau 110a
Deze koepel is onderdeel van een Regelbau 110a bunker.
Het dak van deze bunker is 2 meter dik en biedt plaats aan negen manschappen en munitie. De stalen koepel is 25cm dik, en heeft drie
schietgaten voor machinegeweer vuur om een eventuele aanval vanaf de landzijde te verdedigen. Deze verdedigingspositie
moest de aanvalsroute via Tårnvej opvangen richting de Hanstholm vesting. In het schietgat was een balhoofd geplaatst
waarin de loop van het machinegeweer stak. Als de schietgaten niet in gebruik waren, konden deze worden afgesloten.
Mocht de koepel onder vuur liggen en de schietgaten afgesloten, dan kon via de kleine kijksleuven, tussen de
schietgaten, met een periscoop het terrein in de gaten worden gehouden.
Detail van de schietgaten en de kleine periscoop gleuf
Er zijn drie van deze stalen koepels te vinden in Hanstholm. Iets verder, aan het einde van de weg staat de
vuurtoren van Hanstholm. Deze vuurtoren, gebouwd in 1943, was de eerste aan de westkust van Jutland. De Duitsers
namen na de inval gelijk het commando over voor het gebruik van de vuurtoren. De Deense vuurtorenwachters
opereerden in opdracht van de Duitsers. Als er Duitse schepen langs de Jutland kust voeren, mocht de
vuurtoren aan. Tevens werd de vuurtoren gebruikt als uitkijkpost voor het 38cm geschut. Gedurende de dag kan
de vuurtoren bezocht worden.
De vuurtoren van Hanstholm tijdens de Duitse bezetting
(Foto: www.hanstholmregistreringen.dk)
Keer terug naar de Kystvejen en ga linksaf. Ga na 400 meter rechtsaf, de Chr. Hansens vej op.
Na 100 meter is links het Hotel Hanstholm.
Hier kunt u even een stop maken voor een andere stalen koepel op een Regelbau 634 bunker. Naast munitie opslag
was er ruimte voor negen manschappen. Ook deze koepel is 25cm dik staal, maar heeft zes schietgaten die een mooi 360 graden
rondom zicht verschaft. Aan de bovenzijde was een gat waar een periscoop in gestoken was.
Deze bunker werd in mei 1943 voltooid, als onderdeel van de verdediging van de Hanstholm
vestiging en met name de commando bunker die hier vlak bij gelegen is. Net als de vorige bunker met stalen koepel
is deze ook niet te bezoeken, en moet u het met de buitenkant doen.
De stalen koepel op de R 634 bunker bij Hotel Hanstholm
(klik voor een blik aan de binnenzijde van de koepel)
Iets ten oosten van Hotel Hanstholm is een afslag naar links, Roshagevej. In dit gebied was het hoofdkwartier gevestigd van de Marine
Artillerie Division 118 welke tussen Agger en Bulbjerg het commando voerde. Hier stonden enkele grote houten
barakken (waarvan de laaste in 2001 gesloopt is). Het enige dat nog aan de barakken herinnert is het 'hoefijzer pad' waaraan
de barakken lagen. Om de mensen te beschermen bij een eventuele (lucht)aanval, konden
de mensen schuilen in de omliggende bunkers. Op de parkeerplaats van Hotel Hanstholm ligt prominent zichtbaar een
R 668 bunker en, links ervan, een deel zichtbaar van de R 621V keukenbunker. Deze bunkers werden pas in de laatste maanden van 1944 opgeleverd.
De 'Arko-Gefechtsstand' met barakken (op de achtergrond de commandobunker)
Hier is, gebouwd in een heuvel,
ook de zware commandobunker, 'Arko-Gefechtsstand', te vinden. Deze bunker heeft twee verdiepingen met een overdekt observatie platform.
In februari 1941 werd begonnen met het voorbereidende werk voor de constructie van deze commandobunker. Het werk werd vertraagd door
de vorst in de grond. In januari 1942 werd het commando centrum operationeel gemeld. Wel werden er in de jaren erop steeds aanpassingen
gedaan ten aanzien van radio-en telefoonverbindingen en elektriciteit voorzieningen en dergelijke.
De 'Arko-Gefechtsstand' commando bunker
Eén van de gebruikers van de commandobunker was Korvettenkapitän Dietrich Knippenberg. Knippenberg
was lange tijd de commandant over M.A.A. 118. Hij had Korvettenkapitän Dr. Wrede
opgevolgd. Tijdens een inspectie door Feldmarschall Erwin Rommel op 7 december 1943 aan 'Verteidigungsbereich Hanstholm',
vertelde deze aan Wrede en Knippenberg dat hij zeer ontevreden was over de verdediging aan de landzijde van Hanstholm.
Hierop werden acht Tsjechische 4.7cm Skoda in bunkers geplaats om het achterland te verdedigen.
Ook tegen een eventuele invasie vanuit zee werden vier 5cm granaat werpers in bunkers ondergebracht.
Tevens werden er meer tankversperringen aangelegd.
Rommel bekijkt de kaart met Marineverbindungsoffizier,
Vizeadmiral Ruge.
Bevelhebber Wehrmacht Denemarken, General Von Hanneken, staat achter hen.
Rechts staat Korvettenkapitän Dietrich Knippenberg.
Duitse commandostructuur
Marineartilleriabteilung
118 Hansted/Hanstholm
|
PER 24 APRIL 1941 |
AFDELING |
POSITIE |
|
Korvettenkapitän Oscar Steckelberg |
M.A.A. 118 |
Algeheel Commando batterij 'Hansted' |
|
Korvettenkapitän Dr. Otto Crüger |
1/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Hanstholm I' |
|
Kapitänleutnant Dr. Walter Hubbert |
3/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Agger' |
|
Kapitänleutnant Knippenberg |
2/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Hanstholm II' |
|
Oberleutnant Schünemann |
4/M.A.A 118 |
Flak batterij 'Hansted' |
In mei 1941 werd Kapitänleutnant Dietrich Knippenberg bevorderd tot Korvettenkapitän en kreeg op 12 mei het commando over de batterij 'Agger'.
Kapitänleutnant Dr. Walter Hubbert nam het commando over van 2/M.A.A 118, batterij 'Hanstholm'. En zo volgden nog enkele verschuivingen.
Op 1 juli 1941 kwam de grootste verandering toen Korvettenkapitän Oscar Steckelberg het commando overdroeg aan Korvettenkapitän Dr. Otto Crüger
(zie hieronder).
|
PER 1 JULI 1941 |
AFDELING |
POSITIE |
|
Korvettenkapitän Dr. Otto Crüger |
M.A.A. 118 |
Algeheel Commando batterij 'Hansted' |
|
Oberleutnant Gottfried Hartmann |
1/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Hanstholm I' |
|
Kapitänleutnant Zahn, Karl |
3/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Agger' |
|
Korvettenkapitän Knippenberg |
2/M.A.A 118 |
Commandant batterij 'Hanstholm II' |
|
Leutnant Ludwig Bertling |
4/M.A.A 118 |
Flak batterij 'Hansted' |
In de jaren die volgenden zouden slechts kleine verschuivingen plaatsvinden.
Op 29 mei 1943 nam Kaptlt. Rehberg het commando over van 2./M.A.A. 118 van Korvettenkapitän Knippenberg,
die het algehele commando kreeg over de marine defensie Hansted na een aanbeveling door
Korvettenkapitän Dr. Hermann Schneider.
Links de ventilatieschacht, rechts
de toegangsdeur van de commando bunker
(klik voor vergrotingen)
Vanwege de inrichting van Vesting Hanstholm werd in juni 1942 door de Duitse bezetter besloten dat de bevolking van
Hansted (Hanstholm) moesten evacueren. Er werd in die periode nog door de Denen gewerkt aan de haven. Dit werk moest stoppen,
want de Duitsers zagen geen nut om de haven zelf te gebruiken. De Deense autoriteiten trachtte nog de evacuatie tegen te houden,
maar de Duitsers eisten dat de evacuatie op 15 februari 1943 een feit was. Families die snel vertrokken kregen een geldelijke
beloning. Om de bewoners ergens anders te plaatsen werden zo’n 110 hutten in de regio gebouwd in drie verschillende kampen,
welke van zeer slechte kwaliteit waren en waren erg klein, een familie leefde in een ruimte va 8 x 4 meter. Er was voor een
kamp in het begin slechts één tappunt voor water en elektra was schaars. Pas op 1 juni 1946 mochten de bewoners weer terugkeren
naar hun eigen huis. Dit bleek voor de meesten een schokkende ervaring. Vijfentwintig huizen en drie boerderijen waren door
de Duitsers gesloopt en de overgebleven huizen waren leeggehaald en slachtoffer geworden van vandalisme. Slechts 500 van de
originele 800 bewoners keerden terug, de andere 300 zochten hun heil elders. Tegenwoordig wonen er bijna 2350 mensen in Hanstholm.
Neergesmeten resten als getuigen van de Tweede Wereldoorlog
Tot zover het bezoek aan Hanstholm. Er is hier en daar meer te ontdekken aan overblijfselen uit de oorlog. Wij zijn in 2017
nog op zoek geweest naar de enorme grote radarpost die ten oosten lag van Hanstholm, in Hjertebjerg, met de codenaam 'Hamburg'.
Helaas was het onbegonnen werk, het was afgezet met hoge hekken, en het gras stond ook heel hoog, zo hoog dat zelfs geen
betonnen zaken erboven uitstaken. We hadden graag de fundamenten bezocht van de 'Mammut' radar en de 'See Elefant' radar.
Achteraf bleken wij ook niet op de juiste plek rondgekeken te hebben, lang leve Google Earth!
We verlaten Hanstholm en gaan richting Vigsø
KLIK HIERONDER
GA TERUG
