De 4 X 38cm geschutsruimtes en de 'overspanning' aan de Bødkervej
(zie vorige pagina)
Keer terug naar uw voertuig en vervolg uw route oostwaarts via de Kai Lindbergs Gade. Na 400 meter
ziet u een onverhard pad, ga dit in. Dit is een parkeerplaats voor een bezoek, en boswandeling, aan de geschutsruimte
G1 en G2 van het 38cm geschut.
38cm geschutsruimte nummer #1 (Gruppe 1)
U denkt alles gezien te hebben, en dan loopt u na enkele meters tegen de geschutsruimte #1 aan.
Bij de andere 'attracties' van het museumcomplex komt u overal mensen tegen, maar in dit deel komt heel weinig volk.
U voelt zich een beetje een Indiana Jones zoals deze geschutsopstelling zich aandient onder het overwoekerende struikgewas.
Dit zou best eens G1 kunnen zijn, vroeg voorjaar 1941
(Foto: www.hanstholmregistreringen.dk)
Omdat deze geschutbunker officieel als 38cm S.K./34e G1 te boek stond, zou men denken dat dit de eerste van de
te bouwen opstellingen was, van de vier stuks, voor het 38cm kanon, lopende van G1 tot en met G4. Maar het was net
andersom, de eerste geschutbunker waar de bouw begon was nummer #4 (de meest west gelegen). De bouw van #4 was in december 1940 al
zo ver gevorderd, dat de buitenste wand al tot 1.50 meter hoog was en de bodem met betonijzer bedekt was, toen op 15
december 1940 pas begonnen werd met het bouwrijp maken van de G1 locatie.
Dit is de nooduitgang van geschutbunker G1
Het kanon, productienummer '74', voor #1 arriveerde op 15 juli 1941, maar ontbeerde bepaalde
bevestigingsmiddelen die vergeten waren door de firma Krupp mee te zenden. In deze periode
was het grootste deel van de munitie ruimte in de bunker gereed. En werd gewerkt aan het
middenstuk van de manschappenbunker waar de machinekamers kwamen.
Op 1 augustus werd het kanon op de sokkel van G1 geplaatst.
De sokkel is gereed om het 38cm kanon te ontvangen,...
(Foto: www.hanstholmregistreringen.dk)
In november 1941 was het meeste werk aan de vier geschutbunkers nagenoeg afgerond, alleen ontbrak
nog 500 meter aan smalspoor om de munitie aan te voeren.
In december werd de ventilatie van de bunkers afgemonteerd. Er was in deze periode een
terugslag, toen bleek dat door de vorst verschillende kabels gebroken waren. Gedurende de bouw
werd geprobeerd om de bouwplaats zoveel mogelijk verborgen te houden, door de wegen ernaar
toe te 'verstoren' en de bouw activiteiten de camoufleren.
Het kanon met de stalen ommanteling nadert de voltooiing
Lagen de vier geschutbunkers tijdens de oorlog open en bloot, tegenwoordig is de zaak goed
verborgen onder struikgewas en tussen de bomen. Zelfs de hoofdingang van G1 is bijna verdwenen in het groen.
De nooduitgang is wat het meest vrij ligt in het gras.
De nooduitgang van geschutbunker #2
Als u nu het bospad westwaarts volgt komt u na 250 meter uit bij geschutbunker G2. Ook hier is de
noorduitgang het enige wat duidelijk zichtbaar is gebleven. Het beton van deze nooduitgang ziet er verbazend
goed uit na meer dan 70 jaar aan de elementen blood gesteld te zijn (zeker ten opzichte van G1).
Van de geschutbunker G2 is alleen de buitenste betonnen rand te zien, de binnenzijde van de open
geschutsruimte is vol gestort met grond,... wat zou er in die grond en daaronder nog kunnen liggen?
Van G2 is alleen nog de buitenste betonnen rand zichtbaar
Gelijk met het uitgraven van G1, werd half december 1940 ook begonnen aan het uitgraven voor G2.
Veertien dagen later was het uitgraven van de locatie voor 75% gereed. Half maart 1941 was al een groot
deel de manschapbunker gereed. Op 31 maart werd de ring en de sokkel voor het kanon opgeleverd.
Nadat het kanon, productie nummer '75', op de sokkel was geplaatst,
werd op 31 mei begonnen met het aanbrengen van de stalen ommanteling rond het kanon. Op 28 augustus
werden G1 en G2 gevechtsklaar gemeld.
De betonnen voet van de Seetakt radar FuMO 3 'Calais Zerstörer-Saule'
Tot zover de het bezoek aan de geschutsopstelling van Hanstholm II. Keer terug naar uw voertuig, en verlaat de P-plaats in het bos.
Schuin links aan de overzijde van de weg kunt u nog even een korte stop maken om rechts in het veld een betonnen gebouw te zien,
dit was de voet van een de Seetakt radar installatie FuMO 3 'Calais Zerstörer-Saule'. Vanaf juli 1941 stond op deze plek
FuMO 2 Dete-Gerät 'Calais 11' welke vervangen werd door FuMO 3 in de zomer van 1944. In december 1943 werd de opbouw van de
FuMO 3 aangevangen welke op een V 174 radarbunker werd gebouwd en was in mei 1944 gereed. In de onderliggende bunker was ruimte
voor zes man. In 1972 werd de bunker in het kader van een 'kunstproject' geschilderd en staat sindsdien bekend als 'De Gele Bunker'.
Enkele interessante objecten in Hanstholm:
1. Duits verzorgingshuis, 2. Marine Halle, 3. Stalen koepel op Regelbau 110a
4. Vuurtoren, 5. Stalen koepel op de R 634, 6. Arko-Gefechtsstand
We keren nu terug naar de Molevej en rijden langs het parkeerterrein van de Museumbunker om enkele interessante objecten in Hanstholm zelf
te bezoeken. We steken het grote kruispunt met de Chr. Hansens Vej over en vervolgen de Molevej. Na 50 meter parkeert
links bij het grote rade bakstenen gebouw. In de oorlog was hier een Duits verzorgingshuis in gevestigd. In het hoofdgebouw is de stadsverwarming
voor het centrum van Hanstholm gevestigt. In het linkerdeel is de ruimte gereserveert voor de Marine Vereniging. Vandaar dat u verschillende
objecten op het pleintje, voor het vereningingsgebouw, ziet liggen dat geassocieerd wordt met de marine historie.
Het voormalige Duitse verzorgingshuis, nu stadsverwarming centrale,
bioscoop en voor de Marine Verenging
U heeft er waarschijnlijk één zien liggen, mits u binnen geweest bent in het documentatiecentrum van de Museumbunker,
een zeemijn. Ook hier bij de Marine Vereniging ligt een zeemijn op het pleintje. Is de zeemijn in het documentatiecentrum een
Duitse EMC, die bij de Marine Vereniging is een Amerikaanse versie, de Mark 6. Bij ons bezoek in 2017 was het
wapen nagenoeg compleet, maar vertoonde al roestplekken. Het is de vraag hoelang de mijn hier nog blijft liggen.
De Duitse zeemijn EMC in het documentatiecentrum Museumbunker
(klik voor vergroting)
Zoals bovenstaande foto laat zien heeft de Duitse zeemijn EMC aan de bovenzijde vijf aanraakontstekingen, zogenaamde 'stoothoorns'.
Aan de onderzijde zijn er twee aangebracht. Dit type zeemijn in de Tweede Wereldoorlog verschilde weinig met die in de Eerste Wereldoorlog.
De hoofdlading bestond uit 250kg springstof. In het Skagerrak, tussen Hanstholm en Kristiansand werden door de Duitsers
een totaal aan 8810 mijnen gelegd met daarnaast nog eens 4298 boeien om de mijnen te beschermen tegen mijnenvegers.
Schematische afbeelding hoe een verankerde zeemijn gelanceerd wordt
De zeemijn EMC werd door de Duisters ook wel Ankertaumine (ankertouw mijn) genoemd. Het principe van deze mijn was simpel en effectief.
Het was de bedoeling om de contactmijn iets onder het wateroppervlakte te hebben, zodat ze niet te zien waren vanaf schepen. Hiertoe waren
de mijnen uitgerust met een lange kabel op een spoel. Als men had bepaald hoe diep de mijn onder het wateroppervlakte moest 'hangen',
rekening houdende met eb en vloed hoogtes, werd dit afgepast aan de dunne kabel waaraan een loodgewicht hing.
De Amerikaanse variant van de zeemijn,
de Mark 6
(klik voor vergroting)
De mijn werd overboord gezet,
en bleef drijven aan de oppervlakte. De mijn kwam los van de ankerbak, die afzonk naar de bodem, onderwijl liep van de spoel de stalen
kabel waaraan de mijn vastzat met de ankerbak. Het loodgewicht hing onder de ankerbak en als deze de bodem raakte, dan stopte de spoel met
aflaten. De verder dalende ankerbak trok de mijn dan op de gewenste diepte onder het wateroppervlakte.
Links het loodgewicht, rechts een
afdekdop op de stoothoorn
(klik voor vergroting)
De zeemijn bij het Marine Verenigingsgebouw is dus een Amerikaans model, de Mark 6. Deze mijn van 87cm in doorsnee,
had een explosieve TNT lading van 136kg.
De ankerbak van de Mk 6 kon tot een diepte van 914 meter (3000 voet) worden afgezonken. Het had slechts vier
'stoothoorns' (tegen de zeven bij de Duitse versie). De Amerikaanse versie had een zogenaamde 'antenne', een koperen
drijver welke via een draad verbonden was met de koperen plaat op de mijn. Een stalen schip dat de drijver aanraakte
stuurde een signaal, gekatalyseerd door zeewater, naar de ontsteker. Als backup waren er daarom minder stoothorens
aangebracht op de Mk 6.
Aansluitpunt van de koperen antenne drijver
(klik voor
een tekening met de drijver geïnstalleerd)
U kunt nu uw weg vervolgen verder de Molevej richting het zuiden. Op de T-splitsing gaat u rechtsaf de Fyrvej in.
Na 200 meter komt u bij een laag bakstenen gebouw, met op de rechtergevel de tekst 'Morioncenter'. Dit is de
voormalige Duitse 'Marine Halle'.
De ‘Marine Halle’ was de Duitse sport, spel en ontspanningsruimte welke door de Duitse Kriegsmarine
gebouwd werd in het voorjaar van 1942 op initiatief van Kommandant van Hanstholm, Korvettenkapitän Krüger.
Alle gelegerde soldaten in de omgeving konden hier naar toe.
Er was een theater zaal voor 1200 bezoekers, welke ook dienst deed als bioscoop. Er was verder een grote
bar, met daarnaast een bowlingbaan. Op de eerste verdieping was een lunchroom en kamers voor officieren.
Tussen 1964 en 1988 werd het gebouw gebruikt als stadhuis van Hanstholm. Tegenwoordig is het in gebruik
als evenementen gebouw.
De 'Marine Halle', Toen & Nu
Voor we Hanstholm verlaten maken we
op de volgende pagina nog enkele
interessante bezoekjes in deze stad
KLIK HIERONDER
Op het 10,5cm S.K.C./32 kanon, en u schiet er zo naar toe!
GA TERUG
