BRONNEN VOOR
WWW.STRIJDBEWIJS.NL
Boeken, tijdschriften en andere lectuur
VICKERS SUPERMARINE SPITFIRE
Voor www.strijdbewijs.nl gebruik ik zeer veel
naslagwerken. De tijd ontbreekt om ieder boek of geschrift
hier te plaatsten, maar in ieder geval volgt hieronder een
bloemlezing van de belangrijkste literatuur die ik gebruik(te)
voor de VICKERS SUPERMARINE SPITFIRE.
'DE DIKKE'
Het definitieve boek over de Spitfire is, en zal altijd zo blijven,
’Spitfire, The History’. De eerste druk verscheen in 1987 bij
Key Publishing Ltd (ISBN 0 946219 10 9). Er is door de schrijvers, Eric Morgan en Edward Shacklady,
25 jaar aan gewerkt. Het bevat de uitgebreide geschiedenis van 71 types, en een
beknopte geschiedenis van meer dan 22,500 Spitfires!
De latere editie bevatte nog meer informatie en sommige fouten waren hersteld. Er zullen altijd
punten in zijn te vinden niet helemaal correct zijn, daar ontkomt geen enkel boek aan. Harry van der Meer
heeft nogal wat foutjes gevonden aangaande de Nederlandse Spitfires, daarom raad ik aan zijn
laatste boek aan te schaffen (zie lager; 'Nederlandse Spitfires').
Mijn ‘vijf-sterren’ beoordeling is niet genoeg voor deze bijbel die iedere Spitfire adept
in zijn boekenkast behoort te hebben!
Beoordeling: ******
'DE DUNNE'
Het (bijna) dunste en eenvoudigste 'boek' over de Spitfire is het in 1974 verschenen en slechts 24 pagina groot magazine,
’Spitfires & Hurricane'. Het draait hier vooral om veel foto's, waarvan veel in kleur uit de Tweede Wereldoorlog, met een tekst geschreven door Douglas Bader. Het verscheen bij de uitgeverij Sidgewick & Jackson. Het was meer een pamflet dat reclame moest maken voor het 'echte' boek van Douglas Bader ’Fight for the Sky, the story of the Spitfire and Hurricane' ook uitgegeven door Sidgewick & Jackson in 1973. Van dat laatste boek heb ik een latere druk uit 1975 door uitgeverij Fontana/Collins.
Beoordeling ’Spitfires & Hurricane': **
Beoordeling ’Fight for the Sky,...': ****
'DE KLEINSTE'
Dat Spitfire 'boeken' met nog minder pagina's toe kan is het volgende boekje. Dit is mijn kleinste en allerdunste boekje over de Spitfire, getiteld ’Spitfires on the Wing’. Het meet 15 cm in het vierkant en bevat slechts 20 echte pagina's. Het was een extraatje bij het Flypast magazine in mei 1994, geheel gewijd aan de vliegwaardige Spitfires wereldwijd op dat moment. Het is erg simpel samengesteld met kleine niet al te beste fotootjes, maar toch leuk dat ik het heb. Samengesteld door, wellicht de beroemdste Spitfire kenner in de wereld, Peter R. Arnold kwam deze toen tot een totaal van 43 vliegwaardige Spitfires. 30 later is dit aantal uitgegroeid tot 80 Spitfires en 4 Seafires! En nog steeds groeit het aantal,...
Beoordeling: **
Na 47 jaar zoeken is dit boekje nu eindelijk in 2024 in mijn bezit gekomen. Een woord van dank hiervoor ben ik verschuldigd aan Jan Wullink. Dit was het eerste echte naslagwerk over de na-oorlogse Nederlandse Spitfires. ’Spitfires' was het eerste deeltje uit de serie 'Nederlandse Vliegtuig Encyclopedie', een uitgave door COCKPIT-Uitgeverij met als hoofdredacteur Hugo Hooftman (die de meeste deeltje zelf schreef). Voor ’Spitfires' had hij de onmisbare hulp nodig van Harry van der Meer. In 160 pagina's wordt de gehele geschiedenis van elke Spitfire die in de Nederlandse luchtmacht heeft gevlogen aangehaald. Vooral de 230 foto's en 17 illustraties spreken de Spitfire fanaat aan. Het gebruike font-type is dat van een schrijfmachine, maar dat doet beslist niets af aan deze publicatie. Harry van der Meer haalt ook het restauratie project aan van de MJ271 (de voormalige H-8) waar hijzelf bij betrokken was en welke in het Aviodome bij Schiphol terecht kwam en later in het Aviodrome bij Lelystad stond. Tegenwoordig is de MJ271 weer vliegwaardig in Engeland.
Beoordeling: *****
Er zijn in het Nederlandse taalgebied weinig originele boeken verschenen die specifiek over de
Spitfire gaan. Nederlandse luchtvaartschrijvers noemen de Spitfire in veel van hun boeken,… maar één Nederlandse
schrijver verblijde mij en vele andere Spitfire fanaten met enkele boeken,...
'Mister Spitfire', Harry van der Meer. Zijn eerste boekje over de Spitfire haal ik hierboven aan, maar een vervolg kwam in 1986 met ’Dutch Spitfires', uitgegeven door ‘Airnieuws Nederland’. Het
had als ondertitel Part 1,… dus er zou meer komen. In dit eerst deel wordt wederom, maar nog uitgebreider in tekst, de gehele
geschiedenis van de Nederlandse Spitfires uit de doeken gedaan, plus elke Spitfire apart behandeld.
Door de goedkope druktechniek is de fotoafdruk niet geweldig goed, wat erg zonde is voor dit
geweldige document. Dat Harry zijn Engels niet zijn moederstaal is, dat is hem vergeven, want
dit boekje van zo’n 120 bladzijden behoort in iedere boekkast van de Spitfire fan te staan!
Beoordeling: ****
Was het bovenstaande boekje niet geweldig gedrukt, dat werd in 1988 geheel goed gemaakt
met het verschijnen van ’Dutch Spitfires, A Technical Study', uitgegeven door ‘Repro Holland
bv Publishers’ (ISBN: 90 6471 217 4). Het boek is op glanspapier gedrukt waardoor de foto’s prachtig
gereproduceerd zijn. De tekst van Harry is uitstekend, deels in het Nederlands en Engels. De schitterende
tekeningen zijn van Theo Melchers. Wat is er eigenlijke niet goed aan dit Nederlandse standaardwerk,… NIETS,
alleen dat het veel te kort is, ondanks de bijna 120 bladzijden.
Beoordeling: *****
Zou men kunnen denken dat alles wel is beschreven over de Nederlandse Spitfires, dan heeft men het mis.
Modelbouwers zoeken altijd naar originele voorbeelden om na te maken op schaal. Om in Nederland
in die behoefte te voorzien komen er periodiek hoogglanzende magazies uit in de 'Dutch Profile' series.
In 2013 kwam het deel ’Supermarine Spitfire', In dienst bij de RAF en LSK, uit.
Het wordt uitgegeven door Dutch Profile Publications (ISBN: 97894 90092 06 1).
Voor deze publikatie vroeg men natuurlijk weer de
hulp in van Harry van der Meer die in samenwerking met Luuk Boerman een 52 pagina dik
boek met prachtige foto's, waarvan de meeste hierin voor het eerst werden gepubliceerd.
Vooral de periode van de Politionele actie in Indonesië is uitvoerig beschreven (ook deels in het
Engels).
Ook de profielen van de Spitfires zijn schitterend uitgevoerd.
Beoordeling: *****
'Mister Spitfire' beloofde dat alles wel gepubliceerd was met uitgeven van
'Dutch Spitfires, A Technical Study', en er zou niets meer te schrijven zijn
over de Nederlandse Spitfire. Dat hij die belofte niet kon houden bleek uit voorgaande
publikatie (hierboven). In november 2016 verscheen zijn dikste 'pil' over de Nederlandse Spitfire,
met
’Nederlandse Spitfires', met als ondertitel; 'In cijfers en Letters'.
Het is uitgegeven door ‘Lanasta, Emmen’ (ISBN: 978 90 8616 133 1). Op aanraden van Coen van den Heuvel,
(luchtvaartwinkel Flash Aviation, Eindhoven) nam Harry weer de uitdaging aan om de oude gegevens
weer eens onder de loep te nemen en de zaak te up-daten. Met documenten aangereikt door Coen
ontdekte Harry ondermeer dat de Nederlandse vliegers voor de RAF in door Nederland betaalde Spitfires
vlogen, en dus ook Nederlandse Spitfires waren! Tevens bedacht Harry dat Geallieerde Spitfires
die in Nederland waren neergestort erbij hoorden. Het 308 pagina's tellende dikke boek bevat naast al
deze nieuwe informatie ook scans van de Operational Record van 322 Squadron. Natuurlijk is er de nodige
ruimte ingericht voor de (nog) enige vliegende Spitfire, de MK732. Ook als is de ondertitel van dit boek,
'In Cijfers en Letters', er is heel veel te bekijken. En de foto's zijn van schitterende kwaliteit.
Kortom,... dit is het boek dat iedere Spitfire fanaat niet alleen in de kast moet hebben,...
maar ook moet lezen!
Beoordeling: *****
Eén van de eenvoudigste boekjes over de Spitfire is ’Spitfire Patrol, Spitfire XIV tegen de Vliegende Bom’. Het pamflet van 34
bladzijden is, net als voorgaande boeken, geschreven door Harry van der Meer en is een
uitgave van Airnews Nederland. Het zwaartepunt ligt bij de Spitfire Mk XIV en de Nederlandse inzet
ermee tegen de V1 vliegende bom. Met name Burgwal wordt apart genomen. Tevens is er informatie over de
Mk XIV, NH649 van Overloon in te vinden.
Beoordeling: ***
In 1972 kwam een overzichtelijk boekje uit, ’Camouflage & Markings: RAF Northern Europe, 1936 - 1945 - Supermarine Spitfire', uitgegeven door Ducimus Books Ltd. In de 24 pagina's weet de schrijver James Goulding alle types van de Spitfire een plekje te geven. Dit is zo'n boekje dat je uit Engeland kunt verwachten, het land waar de Spitfire geboren is, en gezien wordt als de redder van een natie. De fotokwaliteit is redelijk, maar wat vooral goed gedaan is, zijn de camouflage patronen, tot begin jaren zeventig liet dat nog wel eens te wensen over.
Beoordeling: ****
Was voorgaand boekje een publikatie uit 1972, er is ergens een begin gemaakt aan mijn kant
om boeken te verzamelen met de Spitfire als hoofdthema. Eén van de eerste Spitfire boeken
die ik kocht was ’Supermarine
Spitfire’ uit de Aero series (nummer 10). Het is geschreven door Edward T. Maloney en verscheen in
1966 bij Aero Publishers, Inc( ISBN 0 8168 0536 9). Het is een beetje een hapsnap boek met een willekeur
van indeling aan foto’s. Het 52 bladzijden tellende boek heeft een aardige kwaliteit aan vaak onbekende foto’s
en zeer beknopte teksten. Koste het indertijd $3, nu zal het iets meer zijn vanwege de collectorswaarde.
Beoordeling: ***
De fascinatie voor de Spitfire werd niet alleen onderzocht in boeken,
maar ook in het bouwen van modellen. Airfix speelde hierop in door een boek uit te brengen
bij Patrick Stephens Ltd, in 1971. Dit boek, ’Spitfire, Classic Aircraft
No.1, Their history and how to model them’ werd geschreven door Roy Cross en Gerald
Scarborough (ISBN 0 85059 082 5). Het verteld de complete geschiedenis van het toestel en vervolgens hoe je deze
kennis over kunt brengen in een plastic schaalmodel. Het is een heel goed boek met een duidelijke
uitleg in tekst, foto’s en tekeningen.
Beoordeling: *****
 
Om nog even bij de boeken te blijven voor de modelbouwer. Is het vorige boek
een klassieker, deze twee zijn wellicht nog beter. Het gekke is dat de boeken geweldig veel informatie
bevatten met geweldige foto’s en tekeningen, maar dat de gefabriceerde modellen gebouwd lijken door
een beginner! Maar ’The Supermarine Spitfire: Part 1: Merlin Powered. A Comprehensive
Guide for the Modeller‘ en deel twee ’The Supermarine Spitfire: Part 2: Griffon-Powered.
A Comprehensive Guide for the Modeller ‘, beide geschreven door Robert Humphreys en verschenen bij
SAM Publications (respectievelijk ISBN 0 9533465 28 en ISBN 0 9533465 4 4). Ook als u geen modelbouwer bent
misstaan deze prachtboeken niet in uw boekenkast!
Beoordeling: *****
Een boek dat ook de modelbouwer tegemoet komt en geheel over de Spitfire gaat is een uitgave van
‘Aircraft Modeller International’. Het werd in december 1997 uitgebracht onder de titel
’Spitfire Special' . Er was zoveel vraag naar dat het in februari 1999 opnieuw van de persen liep. Het
61 bladzijden tellende hoogglans magazine beslaat de bouwdozen die te krijgen zijn, maar er zijn geen foto’s
van details hoe men sommige onderdelen kan bouwen. Alle foto’s zijn in zwart-wit en er zijn enkele tekeningen
van goede kwaliteit in te vinden. Het enige kleur is op de achterzijde waar enkele getekende zijaanzichten staan.
Voor een modelbouwer wordt enige kleur toch node gemist.
Beoordeling: ***
’Aerodata International No.2’ behandelde de ’Spitfire I & II'
. Dit dunne boekje (42 bladzijden, op A4 formaat), geschreven door Peter G. Cooksley,
verscheen in 1972 bij Aerodata International Publications (ISBN 0 905469 25 9). Dit is ook een
boek dat de modelbouwer tegemoet komt door de te behandelen Spitfires in de schaal 1/72 te tonen
in verschillende zij- onder- en bovenaanzichten. Het fotowerk is erg goed en ook het tekenwerk
is meer dan uitstekend. Vooral een tekening van een cockpit door A. Granger springt eruit.
Beoordeling: ****
 
Eind jaren 90 van de vorige eeuw kwam Dr. Alfred Price met drie
boeken op de markt via Osprey Publishing in de serie ‘Osprey Aircraft of the Aces’.
De eerste, in 1995, was nummer 5 uit de serie ’Late Marque Spitfire Aces
1942-45‘ (ISBN 1 85532 575 6), de tweede (Nr.12, 1996) ’Spitfire
Mark I/II Aces 1939-41‘ (ISBN 1 85532 627 2), en deel drie (Nr.16, 1997) ’Spitfire Mark
V Aces 1941-45‘ (ISBN 1 85532 635 3).
In Nederland verscheen van ’Spitfire Mark I/II Aces 1939-41‘ een vertaling
in een budgetprijs waarbij een gratis vliegtuigmodel was bijgevoegd. Deze uitgave (zie uiterst links) was van
uitgeverij ‘Delprado’ en kwam uit de serie ‘Vliegtuigen in Gevecht, azen en legenden’ (1999, ISBN 84 8372 262 3).
Deze Nederlandse vertaling had wel minder bladzijden (oorspronkelijk 96 en nu 64). Dus wilt u de originele uitgave,
ga dan voor de Engelse. Het zijn geweldig verzorgde boekjes met prachtige zijaanzicht tekeningen. Het gaat dan
misschien over de Spitfire, maar de piloten die haar vlogen voeren de boventoon.
Beoordeling: *****
 
Dr. Alfred Price is misschien de schrijver met de meeste Spitfire boeken op zijn naam.
In 1974 kwam zijn eerste van de ’Spitfire at War‘ trilogie uit (deel twee in 1985).
De eerste twee boeken werden in 1991 tot één boek samengebracht als ’Spitfire, A Complete
Fighting History‘ (ISBN 1 85648 015 1) en werd daardoor een zeer betaalbare ‘bijbel’ uitgebracht door The
Promotional Reprint Company Ltd for Bookmart Ldt (hiernaast). Deze betaalbare versie ( 38 ouderwetse guldens voor 300 bladzijden)
werd op goedkoper papier gedrukt en verloor daardoor de sprankel in de fotokwaliteit. In 1990 kwam deel drie uit van
’Spitfire at War‘ bij Ian Allan Ltd (ISBN 0 7110 1933 9). Deze versie (uiterst rechts) stelt de omnibus
van de eerste twee delen ver in de schaduw door de prachtige foto’s en mocht men ‘part 3’ tegen komen,… kopen!
Beoordeling 'A Complete Fighting History': **** Beoordeling 'Spitfire at War 3': *****
In 1973 verscheen bij Standaard Uitgeverij (NV. Scriptoria) Antwerpen een
vertaling van het in 1969 verschenen boek Spitfire van John Vader met de titel,
'Spitfires vechten voor Engeland’,(ISBN 90 02 12525 9). Was het oorspronkelijk
onderdeel uit de Britse serie ‘Ballatine’s Illustrated History of World War II, voor de Nederlandstalige markt
werd het uitgebracht in de serie ‘Tweede Wereldoorlog’. Deze boekjes die zeer rijk geïllustreerd waren en gemiddeld
zo’n 160 pagina’s telden waren indertijd slechts 6,90 ouderwetse guldens (ongeveer €3,50). Dit boek van vader is zeer
compleet in de Spitfire geschiedenis, maar dan voornamelijk zoals die gold voor het gehele Verenigde Koninkrijk
(de titel suggereert alleen Engeland). De fotokwaliteit laat hier en daar wat te wensen over en de bladen breken
na verloop van tijd door uitdroging uit het kaft.
Beoordeling: ***
Ging het voorgaande boek vooral over het land van oorsprong
van de Spitfire, dit boek
’American Spitfires, Camouflage and Marking’,(ISBN 0 9583594 3 1) gaat over
de Spitfires in Amerikaanse dienst. Het verscheen in 1998 als Classic Warbirds series No. 3 bij
Ventura Publications in New Zealand. De schrijvers Paul Ludwig en Malcolm Laird (die ook de illustraties
verzorgde) hebben er een pracht boekje van gemaakt. Vooral de tekeningen zijn geweldig, net als het
fotomateriaal, dat is van hoge kwaliteit. De paar kleurenfoto’s spreken erg tot de verbeelding. Was dit
boek eerst een op zich zelf staand boek, het vervolg materiaal zorgde voor een tweede boek en is nu
opgesplitst in een ‘Part 1 en 2’.
Beoordeling: *****
Het was niet het enige boek uitgegeven door Ventura Publications.
’Spitfire, The ANZCS, the RAF through Colonial eyes’, is deel 2 uit de
Classic Warbirds series (ISBN 0 9583594 1 5). Het behandelt de Spitfire zoals die in
overzeesgebiedsdelen werd ingezet door de RAF. Dit boek werd door Malcolm Laird en Steve Mackenzie
geschreven en beschrijft vier Australische piloten en acht piloten uit New Zealand. Het boek geeft
een mooie inkijk in de keuken van hoe piloten aan de andere kant van de wereld omgingen met de Spitfire.
Net als voorgaande publicatie heeft het geweldige foto’s. Omdat dit boek op A4 formaat is, komen deze
nog beter tot hun recht dan het op kleiner formaat uitgebrachte voorgaande boek. Maar dit boek heeft maar
48 bladzijden tegen de 72 bladzijden van ’American Spitfires, Camouflage and Marking’.
Beoordeling: ****
In 1972 kwam een alleraardigst boek uit bij Ian Allan Ltd,
’Spitfire Special, A New Light on a Historic Fighter',(ISBN 0 7110 0293 2).
Dit boek, geschreven door Ted Hooton, werd in 1990 opnieuw uitgebracht. Op 63 bladzijden ingebonden
boek op hoogglans papier worden de belangrijkste typen getoondwaarbij zoveel mogelijk niet al te
bekende foto’s zijn gebruikt. Een leuk boek, maar nergens spectaculair, duidelijk voor de ‘nieuwe’ Spitfire-fan.
Beoordeling: *****
Van de bekende In Action serie van de uitgever van
Squadron/Signal Publications, Inc. is de ’Spitfire in Action’ boekje
No. 39 (ISBN 0 89747 092 3). Het 58 bladzijden tellende boekje ui 1980 heeft veel foto’s van goede
kwaliteit. Het is nergens echt spectaculair, maar een goede bruikbare kennismaking met de Spitfire.
De illustraties werden bij deze uitgave ook weer verzorg door Don Green, met korte bondige teksten
van Rob Stern.
Beoordeling: ****
Het lijkt een Duitse versie van voorgaande editie, maar niets is minder waar.
Het formaat mag dan hetzelfde zijn, de inhoud is dat beslist niet. Dit boek, ’Gegner der
Me 109, Spitfire, Band 36’ van schrijver Von Heinz Novarra telt slechts 48 bladzijden. Het verscheen in
1977 bij uitgeverij Podzun-Pallas-Verlag (ISBN 3 7909 0064 8). De tekst is zo wie zo nog beknopter dan die
van de In Action serie, en de kwaliteit van de foto’s laat vaak te wensen over. De voorkaft wordt
gesierd met een Spitfire Mk IX uit de Battle of Britain speelfilm in de kleuren van de zomer van 1940
toen er nog geen Mk IX voor handen was. De beloofde poster bleek ook een vergrote versie van het voorkaft te zijn,…
Beoordeling: **
Het enige boek dat ik in de Tsjechisch taal in mijn boekenkast heb is ’Supermarine
Spitfire PR Mk. XIX’ onder redactie van Robert Theiner en met de tekst van Zdenek Pátek. Gelukkig is het ook geheel in het Engels vertaald naast de oorspronkelijke tekst. De zwart-wit foto's zijn van redelijke kwaliteit. Maar het tekenwerk is prima, alles op schaal 1/72, dus ideaal voor de modelbouwer. Er zit ook een fraaie poster bij waarop de technische tekeningen staan. Er is geen uitgeverij of ISBN nummer ingeplaatst, alleen dat het gedrukt is door 'Garmond, Karlovy Vary'. Het heeft het formaat van bovenstaande uitgaven (28 x 21 cm) en telt 36 pagina's. .
Beoordeling: ***
Het boek ’Battle of Britain’
door Christopher F. Shores en samengesteld door Peter G. Cooksley en Richard Ward lift duidelijk mee op het verschijnen van de speelfilm 'Battle of Britain'. Het verscheen in 1969 bij Osprey Publications, Ltd. (SBN 85045 006 3). Het bevat heel veel zij-kant tekeningen, door Richard Ward, van Spitfires, Hurricanes en Messerschmitt Bf 109's, welke ideaal is voor de modelbouwer. De tekst is summier in dit 38 pagina 'dikke' boekje. Het is uit de 'Aircam Aviation Series' met nummer S.1 (special?).
Beoordeling: **
Er zijn meerdere boekjes verschenen onder de noemer 'Aircam Aviation Series', waaronder No.4 welke over de Spitfire Mk I tot en met XVI en de toepasselijke titel ’Supermarine
Spitfire Mk I - Mk XVI, in RAF, SAAF, RAAF, RNZAF, RCAF & Foreign Service’ dat in 1968 verscheen bij Osprey Publications, Ltd. (SBN 85405 003 9). Dit boekje is wel een stuk dikker dan bovenstaande uitgave, namelijk 56 pagina's. De eerste zes pagina's bestaat uit tekst, geschreven door Ted Hooton, en vervolgens alleen maar foto's van Spitfires. In het middendeel 8 pagina's getekende zijaanzichten in kleur van Spitfires in verschillende uitmonsteringen (getekend door Richard Ward). Achterin het boekje staat een lijstje met de Spitfire squadrons, met welke types deze opereerden en de betreffende squadron codes, welke handig is om foto's te kunnen plaatsen.
Beoordeling: ***
 
Het oudste boekje dat ik in mijn boekenkast heb over de Spitfire
is ’Behind the Spitfire' . Het verscheen op 30 oktober 1941
bij Methuen & Co, Ltd, London. Het 106 bladzijden tellende boekje heeft ruim 200 cartoons
met kleine onderschriften die handelen over het wel en wee van manschappen werkzaam bij RAF
Fighter Command. Wie de schrijver/tekenaar is, is mij onbekend, want er staat alleen ‘Raff’
als maker onder. Het kaft is simpel zwart (met in mijn geval een ooit witte sticker met de titel
van het boek), vandaar dat ik een scan van het titelblad hier toon. Tevens één pagina (#33) toon ik als voorbeeld van de cartoons die het bevat.
Beoordeling: ***
Een boek over de Spitfire lijkt altijd wel een publiek te vinden. Een mooi
boek om deze mooie jager te ontdekken, is het boek van Chaz Bowyer ’Supermarine
Spitfire’ dat in 1980 verscheen bijChartwell Books, Inc (ISBN 0 89009 321 0). Het drukwerk van
dit slechts 64 bladzijden tellende boek is prima voor elkaar, maar het lijkt meer dan het is. Hoogtepunt van het
boek is een opengewerkte tekening, door Mike Badrocke, van de Mk IX van Wing Commander ‘Johnny’ E. Johnson op
bladzijde 56/57. Wel een boek waar met plezier is aangewerkt.
Beoordeling: ***
Het boek ’The Spitfire: 50 years on’
van Michael J.F. Bowyer (dezelfde achternaam als voorgaande schrijver, maar volgens mij geen familie?)
verscheen in 1986 bij uitgever Patrick Stephens, Ltd. (ISBN 0 85059 811 7). Dit boek bevat veel
tekst, maar ook prima foto’s, waarvan veel van bewaard gebleven vliegwaardige Spitfires en museale
exemplaren. Het is een boek met een andere insteek dan de gangbare chronologische volgorde (wat ook
in dit boek niet ontbreekt) want een groot deel is besteed aan waar nog Spitfires te vinden zijn (in 1986). Prima boek!
Beoordeling: ****
In 1999 kwam bij Harper Collins Publishers het boek
’Jane’s Supermarine Spitfire’ uit (ISBN: 0 00 472260 4). Het is geschreven
door David Oliver die er een zeer compleet boek van heeft gemaakt door vooral de nadruk te leggen hoe
het was om met de Spitfire de oorlog in te gaan. Naast de training worden de gevechtstactieken beschreven.
Het fotowerk is behoorlijk, maar de lekker maker is het tekenwerk. Vooral de uitklapper van Spitfire Mk
I R6800, van 66 Squadron is erg goed geslaagd. Een heel leuk boek als introductie om de Spitfire en haar
randgebeuren te ontdekken.
Beoordeling: ****
Het boek ’Spitfire’ van Stewart Wilson begint
met de introductie: ‘Oh no, not another Spitfire book!’. Maar schrijver Wilson heeft een hele leuke vorm gevonden.
Het eerste deel is Marks & Models met een overzicht van 1931 tot 1957. Vooral de sectie serienummers en RAF Spitfire
squadrons is erg compleet. In de middensectie zijn 8 bladzijden met getekende zijaanzichten te vinden. Voor wie de
‘Bijbel’ ’Spitfire, The History’ van Eric Morgan en Edward Shacklady niet kunnen
veroorloven, dan is dit 152 bladzijden dikke boek een zeer goede aanschaf. Het is uitgegeven
door het Australische Aerospace Publications, Pty, Ltd (ISBN: 1 875671 45 5) in de 'Sovereign Series'.
Beoordeling: *****
In mijn bezit zijn twee delen van ’Supermarine Spitfire Crash Log' ,
samengesteld door David J. Smith. Het zijn simpele boekje in magazine
formaat, die bestaan uit 40 bladzijden van getypte informatie over de neergestorte Spitfires
(Volume 1, 1938-1942, Volume 2, 1943-1947). Het is mij onduidelijk wanneer deze simpel gemaakte boeken zijn
verschenen, maar ik schat ergens rond 1959/1960. Er staan in beide nummers enkele foto’s,
maar het gaat toch vooral om de nummers van de gecrashte Spitfires. Leuke hebbedingen!
Beoordeling: ***
In 1976 kwam een zeer apart boek uit over de Spitfire, namelijk ’The Spitfires V Manual', uitgegeven door ‘Redwood Burn Ltd’ (ISBN: 0 85368).
Het boek is een reproductie van het originele onderhoudsboek dat uitgegeven werd onder de Air Publications
reference 1565E, voor de onderhoudsmonteurs en vliegers. Het boek wemelt van de schema’s, werktekeningen
en enkele foto’s. Tevens zijn voor de vliegers de zogenaamde ‘Pilot Notes’ toegevoegd (zie hieronder). Een zeer
‘rijk’ boek om te bezitten!
Beoordeling: *****
 
In 1985 kwam Jeremy Flack met zijn eerste fotoboek over de Spitfire uitgegeven
door Osprey Publishing Ltd. Het verscheen in de Osprey Colour Series onder de titel ’Spitfire,
A Living Legend' (ISBN 0 85045 619 3). Het 120 bladzijden tellende boek heeft alleen maar prachtige
kleurenfoto’s van luchtwaardige of in restauratie zijnde Spitfires. In 1992 kwam het tweede boek uit van
Jeremy Flack, ook bij Osprey, onder de titel ’Spitfire, The Legend Lives On'
(ISBN 1 85532 196 3). Dit boek is zelfs nog beter dan het eerste, op 128 bladzijden zijn de foto’s
nog scherper afgedrukt. Vooral de fotoserie over de bouw van de luchtwaardige replica van het prototype
K5054 van Clive du Cros doet je wensen ook een Spitfire in je schuurtje te bouwen!
Beoordeling ’Spitfire,
A Living Legend': ****
Beoordeling ’Spitfire, The Legend Lives On': *****
Een boek geschreven door een Spitfire fan straalt altijd liefde voor het onderwerp uit.
Je wilt je fascinatie delen met anderen. Peter Haining is zo’n schrijver. Hij verzamelde een 30 tal verhalen
waar de Spitfire een rol in speelde en zette deze in chronologische volgorde en noemde het
’The Spitfire Log, A Tribute to the World’s Most Famous Fighter Plane'
. Het werd in 1985 uitgegeven door ‘Futura Publications’ (ISBN 0 7088 4438 3).
Beoordeling: ***
In 2006 kwam bij uitgever Dutch Decal, uit de serie ‘Dutch Profile’, nummer 4 uit, ’De ‘Indische’ Spitfires'. Het is geschreven door Nico Geldhof
en geïllustreerd door Luuk Boerman. Dit op een magazine lijkende blad behandelt de Spitfires die met
name door Nederlands-Indië waren bekostigd. Unieke foto’s en heel goed tekenwerk maken dit 40 bladzijden
tellende blad een must voor iedere Nederlandse en buitenlandse Spitfire liefhebber. Van de ruim 100 door
Nederlands-Indië aangekochte Spitfires vloog er geen één in het 322 Dutch Squadron in de oorlog.
Beoordeling: ****
Bij het voorgaande boek (The Spitfire V Manual), werd het al even aangehaald.
Vliegers van de Spitfire werd een korte handleiding gegeven hoe met hun ‘toestel om te gaan. Het
boekje in mijn bezit, ’Pilot Notes for Spitfire IX, XI & XVI'
is een reproductie (van februari 1947) van Air Publication 1565J uit 1946.
Het is een pamflet van 42 bladzijden met een uitklapbaar schema van het
brandstofsysteem en één foto van een Spitfire. Het zeer complete boekje behandelt het opstarten van
de Spitfire tot zelfs het noodlanden op zee.
Beoordeling: ***
 
Het valt misschien op het eerst oog een beetje uit de toon, maar juist een uit
de jaren veertig van de vorige eeuw origineel onderhoudsboek dat direct met de Spitfire te maken heeft,
dat is een leuk hebbeding. Een voorbeeld is ’Repair & Service Manual, Rotol Govenor
Unit’. Dit onderhoudsboek behandelt een propeller onderdeel voor de Spitfire Mk IX. Mijn boek,
‘Publication No. 518’, is oorspronkelijk uitgegeven met een update in 1950. Het is technisch Engels met
enkele zeer mooie technische tekeningen. Het idee dat er mensen zijn geweest die dit boek hebben gebruikt
tijdens een onderhoud aan een Spitfire, dat is wel iets dat inspireert.
Beoordeling: *****
Zijn de meeste boeken over de Spitfire gevuld met ontwikkelingsgeschiedenis over deze jager,
zo zijn er ook schrijvers die slechts één type als thema hebben. ’Spitfire in Blue'
is zo’n boek. Dit boek gaat alleen over de fotoverkenners. Rode draad is Spitfire
Mk XI, PL965 en het 16 squadron waar ze in vloog. PL965 stond jarenlang in het museum van Overloon voor ze
weer luchtwaardig werd gemaakt. Op 23 december 1992 koos weer het luchtruim. Het boek, geschreven door Hugh
Smallwood, is mooi uitgevoerd. Iedere pagina heeft een kader als een landkaart waarin een tekstvel met prachtige
foto’s de lezer begroet. Het boek van zo’n 160 bladzijden is uitgegeven door Osprey Aerospace
in 1996 (ISBN 1 85532 615 9).
Beoordeling: *****
Net als voorgaand boek ’Spitfire in Blue'
is ook het, op magazine formaat, uitgebrachte ’Born Again, Spitfire PS915'
slechts gewijd aan één Spitfire, de Mk XIX, PS915 van de Battle of Britain Flight.
Het magazine is uitgegeven in 1989 door Midland Counties Publications (Aerophile) Ltd. (ISBN 0 904597 74 1).
Het op 47 hoogglans bladzijden uitgevoerde magazine is rijkelijk gevuld met geweldige foto’s. Is er voldoende
ruimte ingericht voor geschiedenis, de hoofdmoot gaat over het restaureren van Spitfire PS915.
Beoordeling: ****
Haal ik bij voorgaande boeken al de fotokwaliteit aan, nu volgen er enkele boeken die alleen
al door de foto’s eigenlijk in ieder boekenkast van de Spitfire Fan moeten staan. ’Spitfire,
RAF Fighter'
zou zo’n boek kunnen zijn. De foto’s in dit 66 bladzijden tellende boek zijn van Dan
Patterson met tekst van Air Vice-Marshal Ron Dick. Natuurlijk, zoals bij de meeste Spitfire boeken, eerst weer
een stukje geschiedenis. Maar dan volgen voornamelijk op groot formaat afgedrukte kleuren foto’s van
luchtwaardige Spitfires. Vooral Mk IX, TE566 wordt in dit boek uitgelicht in al haar facetten. Het boek
is in 1997 uitgegeven door Airlife Publishing Ltd (ISBN 1 85310 960 6).
Beoordeling: ****
Een boek dat vol prachtige foto’s staat en als hoofdthema heeft de restauratie van
deze prachtige jager, is ’Spitfires and Polished Metal, Restoring the Classic Fighter'
door Graham Moss en Barry McKee. We volgen in het boek verschillende projecten bij
‘Historic Flying’, de firma met wellicht de grootste ervaring in het herbouwen en restaureren van de Spitfire.
De teksten zijn ongelooflijk compleet, maar je moet dit boek alleen al voor de foto’s in de kast hebben staan.
Het is in 1999 uitgebracht door Airlife Publishing Ltd (ISBN 1 85310 720 4). Een must,… net als het volgende boek!
Beoordeling: *****
Het boek dat met kop en schouders boven alle fotoboeken over de Spitfire gaat,…
’Spitfire, Flying Legend'
. Het is in 1996 voor het eerst verschenen via uitgever Osprey Publishing
(ISBN 1 84135 012 5). De fotokwaliteit is ongeëvenaard en iedere plaat doet de adem stokken.
Verantwoordelijk voor deze prachtfoto’s is top fotograaf John Dibbs. Naast de schitterende foto’s
zijn de teksten, van Tony Holmes, ook nog eens geweldig. Verhalen van veteranen, zoals Pete Brothers,
George Unwin, Raymond Baxter, geven het boek zoveel meerwaarde. Het is wel een duur boek (indertijd £ 25),
maar iedere cent waard,… dus,… KOPEN!! (vanwege mijn enthousiasme een ster extra!)
Beoordeling: ******
Magazine uitgevers mogen om de zoveel tijd graag een themanummer uitgeven, en welk
thema is dan een gegarandeerde bestseller,… juist, de Spitfire. Ian Allan Ltd bracht in 1986 zo’n special
uit als een Airextra No. 53, ’Spitfire: 1936 - 1986
. Alleen vanwege de omslag koop je dit blaadje verder ongezien. Staat er voor de
Spitfire adept weinig nieuws in (het is voor de grote markt), je laat het niet liggen mocht je het tegenkomen.
Beoordeling: ***
 
Een magazine uitgever die de Spitfire een zeer warm hart
toedraagt is Key Publishing Ltd, bekend van het maandblad Flypast. Deze uitgever heeft
over de jaren al verschillende zogenaamde ‘Flypast Specials’ uitgebracht. In 1996 kwam vanwege
de 60 jarige verjaardag van de Spitfire ’Spitfire, Sixty Fabulous Years’
uit. De gehele geschiedenis komt op 82 bladzijden weer voorbij, maar
wat vooral eruit springt zijn alle luchtwaardige Spitfires die de revue passeren.
In 2001
kwam weer een special uit, maar ditmaal van nog hogere standaard. ’Spitfire 70,
Invaluable Reference To Britain’s Greatest Fighter’
(ISBN 0 946219 89 3) is eigenlijk geen magazine meer, maar een boek van
100 pagina’s (vandaar het ISBN nummer). Geweldig fotowerk, waarvan het zwart-wit in mooi sepia is
afgedrukt, illustreren de kaders waarin zeer uitgebreid de types worden behandeld.
Beoordeling 'Spitfire, Sixty Fabulous Years’: ***
Beoordeling ’Spitfire 70,
Invaluable Reference To Britain’s Greatest Fighter’: *****
 
Ook met de 75ste en 80ste verjaardag verblijdde Key Publishing
de wereld met prachtige uitgaves (ieder 100 pagian's dik). Bij de
'75ste' publicatie ’Spitfire 75,
Celebrating Britain's Greatest Fighter’ (ISBN 978 0 946219 25 7)
wordt, buiten
de geschiedenis, vooral stil gestaan bij de 'aces'.
Ook is een groot deel ingeruimd voor de Rolls Royce Merlin, wellicht net zo beroemd als de Spitfire. Ook veel
aandacht voor de Amerikanen die de Spitfire vlogen. En er worden 47 varianten onder de loep genomen.
Ieder hoofdstuk van het in 2016 gepubliceerde blad,
’Saluting Supermarine's Masterpiece, Spitfire 80’ wordt geopend met een fantastische
foto van John Dibbs. Veel in deze publicatie over fotoverkenning, aparte verhalen,
maar natuurlijk ook over de reeds bekende
geschiedenis. Maar ja, ieder jaar zijn er nieuwe mensen die voor het eerst de Spitfire ontdekken.
Beoordeling ’Spitfire 75, Celebrating Britain's Greatest Fighter’: ****
Beoordeling ’Saluting Supermarine's Masterpiece, Spitfire 80’: *****
Hierboven (in ’Spitfire 75, Celebrating Britain's Greatest Fighter')
werd al even de krachtbron van de Spitfire aangehaald, de Rolls Royce Merlin.
Misschien niet het eenvoudigste boek om te lezen, over saaiheid gesproken, maar het gaat diep in op
deze beroemde motor,
’The Merlin in Perspective - The combat years'
geschreven door Alec Harvey-Bailey. Het is uitgegeven door de Rolls-Royce Heritage Trust,
ISBN: 1 872922 06 6. Het is aardig geillustreerd met veel tekeningen van Merlins en toestellen
die ermee rondvlogen. Maar het draait vooral om hoe de krachtbron steeds verder verbeterd werd.
Pagina's vol schema's en hoe de werking van de Merlin was. Het is erg technisch en eigenlijk
vooral voor diegene die toch wel verstand heeft van motoren,...
Beoordeling: ****
Een gratis supplement over de Spitfire werd bijgevoegd
in het maart 2002 nummer van Flypast magazine. Zoals Nederland een 'Mister Spitfire' in
Harry van der Meer heeft, zo heeft het Verenigde Koningrijk een 'Sir Spitfire', Peter Arnold.
Arnold is de historicus die vooral de nog aanwezige Spitfires archiveert. In dit magazine type boekje,
’Spitfires, on the Wing’
van 24 bladzijden beschrijft hij 51 luchtwaardige Spitfires. Verbazend is vooral dat soms van niet meer
dan een wrakstuk een vliegwaardige Spitfire is te bouwen.
Beoordeling: ***
Gedurende de Tweede Wereldoorlog verschenen allerlei handleidingen en folders met aanwijzingen om piloten te helpen om de Spitfire te vliegen. Dilip Sarkar besloot om deze handleidingen in één boek te verzamelen,...
’Spitfire Manual 1940'. Het verscheen in 2010 bij uitgeverij Amberley Publishing (ISBN 978 1 84868 436 2). Naast de bekende 'Spitfire Notes', ook een groot deel over tactiek en ook over 'wat een piloot NIET moet doen'. Bij dit laatste vallen de cartoons op die van dezelfde maker is als van ’Behind the Spitfire' (hoger op de deze pagina). De illustraties zijn duidelijk afgedrukt op een soort van krantenpapier, en dat geeft het boekje, van 275 pagina's, wel een bepaalde charme.
Beoordeling: ****
Van Tony Holmes zijn hand verscheen in 2007 ’Spitfire vs Bf 109’ (met als ondertitel 'Battle of Britain'). Het boekje verscheen bij Osprey Publishing (ISBN 978 1 84603 189 2). In het 84 pagina tellende boekje vinden we de ontwikkeling van de Spitfire en de Messerschmitt Bf 109. Er is aandacht voor verschillende piloten en wat de taktieken waren ten tijde van de Battle of Britain. Zoals we van Osprey gewend zijn, is ook dit boekje zeer goed verzorgd, maar als je al veel boeken hebt over de Spitfire, dan is het een overbodige, maar voor de 'starter' van Spitfire informatie is het een prima boek.
Beoordeling: ****
Naslagwerken zijn altijd mooi over de Spitfires, want de foto’s zijn over het algemeen
al goed genoeg om een boek over de Spitfire aan te schaffen. Maar boeken van en over veteranen die de Spitfire
vlogen leren ons juist hoe het was om met zo’n toestel om te gaan. Een essentieel boek uit deze categorie is
’Spitfire, The Amazing Personal Story of a Spitfire Test Pilot and RAF Fighter’
van Jeffrey Quill. Quill werd in 1936 testpiloot bij Vickers en Supermarine en
was betrokken vanaf het begin van de testvluchten met de Spitfire. Daarnaast vloog hij in de Battle of Britain
bij het 65 Squadron om evaring op te doen die verwerkt zouden worden in de verdere Spitfire ontwikkeling.
Het werd voor het eerst uitgebracht in 1983 bij John Murray Publishing Ltd. In 1985 verscheen de paperback
versie bij Arrow Books Ltd. (ISBN 0 09 937020). Een echt boek van 316 pagina's indrukwekkende historie.
Beoordeling: *****
De autobiografie van Hugh Dundas CBE, DSO, DFC is een eerlijk geschreven,
en zeer lezenswaardig boek over een piloot die zijn land verdedigt tegen de Nazi horden. In 1988 kwam de paperback
versie van ’Flying Start’
uit bij Penguin Books (ISBN 0 14 012864 6). De paperback versie bevat een aantal
fotopagina’s, maar de afdrukkwaliteit houd niet over. Een deel van de opbrengst van het boek ging
naar ‘The Battle of Britain Appeal’ dat onder andere steun verleent aan oud veteranen en hun familie.
Beoordeling: ****
De biografie over Robert-Stanford Tuck DSO, DFC**, geschreven door
Larry Forrester, is een spannend jongensboek, alleen op waarheid gebaseerd. ’Fly For Your Life’
kwam in 1956 voor het eerst uit bij Frederick Muller Ltd. De paperback versie
werd uitgegeven in 1979 bij Granada Publishing Ltd (ISBN 0 583 12787). Tuck zijn leven in de oorlog was
één groot avontuur, hij overleefde een botsing in de lucht, sprong met een parachute, maakte een crash
landing, stortte neer in het Noordzee Kanaal, Duitse jagers schoten zijn vliegtuigen vol gaten, werd
krijgsgevangen genomen, vocht zij aan zij met Russische troepen, etc. Een ruig leven, een goed boek!
Beoordeling: *****
 
Bovenstaand boek werd in het Nederlands uitgegeven als een budget paperback
in 1984 met de titel ’De Onsterfelijke Piloot’
bij uitgever Hollandia BV (ISBN 90 6045 140 6). Deze uitgever kwam in deze periode
met meer boeken van en over gevechtspiloten die met de Spitfire vlogen. Ook Paul Brickhill zijn beroemde boek
over Douglas Bader ’Reach for the Sky’, in het Nederlands kortweg
’Douglas Bader’ geheten, verscheen in 1982 bij Hollandia BV (ISBN 90 6045 155 4).
Ook het boek van
Brickhill, The Dam Busters verscheen in een Nederlandse vertaling bij Hollandia (maar valt buiten dit thema).
Een autobiografie dat reeds in de oorlog werd uitgegeven, was het verhaal van Richard Hillary
’The Last Enemy’. Hillary was een veteraan die ernstige brandwonden
opliep tijdens het gevecht en plastische chirurgie onderging voor hij weer ‘genezen’ in een Spitfire klom.
Hij sneuvelde alsnog op 7 januari 1943. Dit wetende leest het boek, met die uitkomst steeds in de gedachten, licht frustrerend.
Bij Hollandia verscheen het in 1983 met de goede titel ’De Laatste Vijand’
, (ISBN 90 6045 346 8).
Beoordeling ’Douglas Bader’: ***** Beoordeling ’De Laatste Vijand’: ****
Een andere piloot die reeds in de oorlog zijn verhaal opschreef, was David Moore Crook DFC. In 1942 verscheen via de uitgeverij Faber and Faber het boek ’Spitfire Pilot’. Terwijl hij bij het No. 609 Squadron diende, wist hij zes vijandelijke toestellen neer te schieten tijdens de Battle of Britain (ook schoot Crook per ongeluk een Blenheim neer, gelukkig kwam de bemanning er met slechts lichte verwondigen van af).
Terwijl hij een verkenningsvlucht maakte in Spitfire Mk IX, EN662, op 18 december 1944 zagen getuigen dat het toestel neerstorte nabij Aberdeen in de Noordzee. Sindsdien staat David Crook als vermist vermeld.
Het boek in mijn bezit is een vertaling door D. Dresselhuys en verschenen bij de Zuid-Hollansche Uitgevers Mij. - Den Haag. Het is afkomstig uit de bibliotheek van het Cht. Lyceum, Almelo, en mist het omslag (het originele Engelse boek bevatte een getekend portret van Crook op het omslag). Aangezien sommige woorden met 'sch' geschreven worden, zoals 'menschen' en woorden als 'oogenblik', vermoed ik dat het een uitgave van kort na de oorlog is, omdat de 'sch' en de dubbele 'oo' na 1947 niet meer gebruikt werd.
Beoordeling: **
Tot zover een bloemlezing uit de gebruikte naslagwerken
voor de Spitfire die in mijn bezit zijn. Buiten beschouwing zijn de luchtvaart encyclopedieën waarin de Spitfire en de randgebieden altijd wel in opduiken. Mijn verzameling is verre van compleet, maar je kan niet ieder boek in je bezit hebben welke over de Spitfire zijn verschenen,... toch?
| | |
