SPITFIRES IN NEDERLAND
EN HUN ACHTERGROND

'F.Mk XIVc, NH649'
(Ex-FR Mk. XVIII, TP285)

Een Spitfire die herinnert aan het No. 322 Squadron zoals deze vloog in RAF dienst is te vinden in het Oorlogs-en Verzetsmuseum van Overloon. Dit toestel, een F.Mk XIVc, heeft nooit in Nederlandse handen gevlogen. Maar als eerbetoon aan de onverzettelijke Nederlandse piloten in de Tweede Wereldoorlog is gekozen om het toestel uit te voeren als de Mk XIV van Flying Officer R.F. Burgwal, de man verantwoordelijk voor de vernietiging van 19 bevestigde V-1's. Uitgevoerd in de markering '3W-F' laat het de Spitfire zien waarmee Burgwal 17 vluchten maakte en waarmee hij zes V-1's verschalkte. Deze indrukwekkende Spitfire is tegenwoordig ondergebracht in een hal om het te beschermen tegen de weersinvloeden. Daarvoor stond het toestel in het park. Het had het daar zwaar te verduren gehad, niet alleen vanwege het weer, ook spelende kinderen eisten hun tol.

Spitfire Mk XIVc, 'NH649' toen ze nog in het park van Overloon stond

Overloon heeft vanaf 22 november 1960 altijd een Spitfire in haar collectie gehad. Dit toestel, een PR.XI (PL965) werd op 9 december van dat jaar in het park geplaats. Hier stond het toestel in weer en wind en was een doelwit voor vandalen. Ondanks dat het verschillende malen opnieuw werd opgeknapt ging het toestel snel achteruit.

De PR.XI, PL965 na een restauratie in 1976, op RAF. Brüggen, Duitsland.

Harry van der Meer, de Spitfire kenner van Nederland, deed het museum een voorstel om de unieke PL965 voor een ondergang te behoeden en deze te ruilen voor een F.Mk XIV, ook omdat dit type meer met Nederlandse piloten van het 322 Squadron associeerde en het paste goed bij de V-1 die het museum reeds in haar bezit had.

De PR.XI, PL965 kort voor haar verhuizing

Via Steve Atkins werd Nick Grace, restaurateur en eigenaar van Spitfire Tr.IX, ML407, erbij gehaald die ook een, niet luchtwaardige, F.XIV bezat en deze wel wilde restaureren voor het museum. Op 13 maart 1987 werden de twee Spitfires omgeruild en vertrok de PL965 naar Engeland om daar tot een luchtwaardige Spitfire gerestaureerd te worden. Met de registratie G-MKXI koos PL965, vanaf Rochester Airport, op 23 december 1992 weer het luchtruim.

Voor een prachtig filmpje over de luchtwaardige PL965;
'KLIK HIER'


1977,... FR Mk. XVIII HS649 op het op het vliegveld Kalaikunda in India.
Het zou de basis gaan vormen voor de 'F.Mk XIVc, NH649'
(Aeroplane Monthly, december 1979)

De Spitfire F.Mk XIV, welke door Nick Grace in Overloon is ondergebracht, is in feite een Spitfire FR Mk. XVIII met het RAF serienummer TP285 (con. nr. 6S/672268). werd op 2 juli 1945 door Vickers Armstrong, Southampton afgeleverd aan No. 39 Maintenance Unit. Op 18 januari 1946 werd het toestel aan de Indian Air Force overgedragen met het nieuwe serienummer, HS649.

In 1977 werd de Spitfire TP285/HS649 door Ormond Haydon-Baillie in India, min of meer compleet, gevonden op het vliegveld Kalaikunda. Haydon-Baillie kocht het toestel, samen met nog een aantal Spitfires, van het Indiase Ministerie van Defensie en verscheepte het naar Engeland. Toen Haydon-Baillie in zijn Mustang omkwam werd de TP285/HS649 doorverkocht aan verschillende eigenaren.

De eerst volgende eigenaren van TP285/HS649 werden Alan en Keith Wickendon uit Hemel Hempstead, die het toestel van 1978 tot 1981 bezaten. Vervolgens heeft Spenser Flack, uit Elstree, hem enige tijd gehad om vervolgens terecht te komen bij Guy Black (Aero Vintage Ltd) en Steve W. Atkins (Wintage Airworks Ltd), te St. Leonards in 1985. De vleugels werden hier verwijderd voor een ander restauratieproject, de F.Mk. XIVe, RM927. De romp van FR Mk. XVIII TP285/HS649 werd omgebouwd tot die van een F.Mk XIV door Nick Grace en Chris Horsley, in Chichester, in 1986, met vleugels gevonden in Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Op het staartstuk staat nu als RAF serienummer 'NH649' welke op de F.Mk XIV van F/O Burgwal stond. Met de 322 Squadron codering '3W-F' is de Spitfire vanaf 1987 in Overloon te vinden waar ze na enkele jaren buiten gestaan te hebben een onderkomen kreeg in de grote hal van het Oorlogsmuseum van Overloon.

De 'F.Mk XIVc, NH649' onder dak in Overloon

Voor een bezoek aan het Oorlogsmuseum Overloon;
'KLIK HIER'


Spitfire LF.Mk IXc, MJ143

MJ143, '3W-1' rond 1970 in het voormalige Luchtmachtmuseum Kamp van Zeist

In het Militaire Luchtvaart Museum (MLM) staat sinds 1968 de Spitfire MJ143, een LF.Mk IXc die in 1943 gebouwd werd bij Vickers Armstrong, in de Castle Bromwich Factory. Op 25 oktober 1943 werd het ondergebracht bij het No. 485 Squadron. Vanaf Hornchurch vloog de Spitfire offensieve acties tegen gronddoelen, zogenaamde 'Ramrods' en maakte escortevluchten met B-26 Marauders. Uitgerust met extra brandstof tanks escorteerde MJ143 Amerikaanse B-17 bommenwerpers. In maart 1944 vinden we de MJ143 terug in de handen van het No. 66 Sqaudron dat gestationeerd is op North Weald. Ook dit squadron maakte met MJ143 vooral escorte vluchten met middelzware bommenwerpers als de B-25 Mitchell, B-26 en Mosquito's. Op 19 mei 1944 raakt het toestel beschadigd als het een boom raakt. Maar de Spitfire is op tijd gerepareerd om deel te nemen aan Operation Overlord, D-Day. Het maakt die dag, 6 juni 1944, twee sorties zonder vijandelijke toestellen tegen te komen. Na patrouilles over de stranden en later weer escortevluchten werd de laatste operationele vlucht op 30 juli 1944 gemaakt. Tijdens deze vlucht raakt het toestel beschadigd en gaat ter reparatie om in december van dat jaar nog een paar dagen terug te keren bij het 66 Squadron, waarna het overgebracht werd naar No. 39 MU. waar het bleef voor het in 1946 verkocht werd aan Nederland.

LF.Mk IXc, MJ143 op Twente bij de Jachtvliegtuigschool

MJ143 begon haar Nederlandse carrière als de H-1 op de vliegbasis van Twente bij de Jachtvliegschool (JVS). Op 20 augustus 1949 ging MJ143 voor een grote revisie naar Fokker. Hier verloor ze haar camouflage en verscheen op 19 september 1950 geheel zilver gespoten met haar H-1 markering. Tot november 1950 was het toestel gestationeerd op Valkenburg waarna de Spitfire aan het, zojuist uit Indonesië teruggekeerde, 322 Squadron werd overgedragen.

Met 3W-1 registratie kwam de MJ143 naast de baan en stond opeens op de neus
(Foto: Harry van der Meer)

In juli 1951 werd de registratie van H-1 veranderd in 3W-1. In deze registratie maakte het toestel nog een 'neusstandje' nadat het stuurboordwiel net naast de baan kwam. Maar het straaltijdperk maakte de Spitfire overbodig. Eind 1952 werden de boordwapens verwijderd. In september 1953 werden alle Spitfires aan de grond gehouden. In mei 1954 werd de MJ143 uit de inventaris geschreven. Maar in plaats dat het toestel gesloopt werd, besloot de Generale Staf dat de 3W-1 bewaard moest blijven als tentoonstellingsobject.

De webmaster zijn eerste blik in een Spitfire (1983),
klik op de foto voor wat hij daar zag in LF.IXc, MJ143...

In 1960 opende het Nationaal Luchtvaart Museum haar deuren op Schiphol en op 28 maart werd MJ143 als één van de populaire attracties opgesteld. Het toestel had weer haar oude camouflage terug maar behield in het wit haar markering 3W-1. Toen het museum tijdelijk haar deuren sloot, in afwachting van een nieuw te bouwen onderkomen, het 'Aviodome', werd MJ143 aan het zojuist geopende Luchtmacht Museum, te Soesterberg, uitgeleend.

De MJ143, bewaard voor de toekomst

Toen in 1971 het Aviodome geopend werd kreeg men daar te horen dat deze 'hun' Spitfire niet terug zouden krijgen. De luchtmacht deelde mee dat de MJ143 destijds alleen aan hen was uitgeleend en dat het toestel nu op Soesterberg zou blijven. In 1973 werd de MJ143 weer van haar eerste markering voorzien, en werd weer de 'H-1'.

De MJ143 hangt nu in het Nationaal Militair Museum

Tijdens het 60 jarig jubileum van de luchtmacht werd MJ143 aan het publiek getoond op de vliegbasis Deelen. De Spitfire keerde daarna terug in Soesterberg waar het een permanente plaats kreeg in Kamp Zeist, in het tot Militaire Luchtvaart Museum (MLM) omgedoopte museum, dat ook de Marine Luchtvaartdienst herbergde. Maar hier zou MJ143 ook niet eeuwig blijven. Sinds december 2014 is MJ143 te bewonderen in het Nationaal Militair Museum op de voormalige vliegbasis Soesterberg. Hier hangt het in dramatische pose naast een V1 vliegende bom.

Voor de luchtwaardige
MK959, MH415, MJ271,
TB885, MJ777 en MK732;
'KLIK HIERONDER'