Toen rond 2010 onderstaand artikel op www.strijdbewijs.nl verscheen, kwamen er berichten in mijn mailbox met veel kritiek. De kritiek spitste zich vooral op de persoonlijk kant van de prins. De één vond dat hij een verrader was, een ander vond hem een Nazi, en anderen vonden het maar een charlatan. In 2023 werd bevestigd dat Bernhard lid was geweest van de NSDAP, de partij waar Hitler de scepter zwaaide. Nu was dat in de jaren dertig van de vorige eeuw de gewoonste zaak van de wereld. Men kon toen nog niet bevroeden wat voor verderfelijke moordzucht over de wereld uitgerold zou worden. Het huwelijk met Prinses Juliana in 1936 dwong Bernhard zijn lidmaatschap van de NSDAP op te zeggen, en hij zou later ontkennen dat hij ooit lid was geweest (totdat het bewijs gevonden werd in 2023). Ook mocht men graag aanhalen dat Bernhard in de jaren dertig werkzaam was bij IG Farben, producent van verf en farmaceutische producten, maar ook een bedrijf dat jaren later Zyklon B zou produceren voor de gaskamers. Men mag graag die vooroorlogse zaken aanhalen om de prins in een kwalijke reuk te zetten (alsof hij betrokken was bij de Holocaust op de Joden). Ook zijn vermeende invloed op het zakelijk niveau en dat Prins Bernhard zich meer macht veroorloofde dan toegestaan, stak menigeen. Maar, in mijn optiek was Prins Bernhard een man die zich zo goed mogelijk trachtte in te zetten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat hij niet altijd het juiste protocol gevolgd zal hebben, en dat men argwanende tegenover deze man in Engeland heeft gestaan, is begrijpelijk, tot aan zijn dood sprak Prins Bernhard met een zwaar Duits accent. En dat hij het wellicht met de huwelijkse trouw niet zo nauw nam, dat is niet aan mij om dat veroordelen. Natuurlijk moet ik de ambtelijke uitglijder van jewelste, de Lockheed affaire wel benoemen, maar dat is dan ook één van de zaken waar Nederland uitvoerig is over bericht. Maar ondanks zijn 'kwalijke' kanten, zijn de militairen en met name de veteranen 'van toen' Prins Bernhard altijd als één van hen blijven beschouwen, wat andersom ook het geval was,...

Denk je aan een oorlogsvlieger, dan zul je niet gauw denken aan iemand van het Koninklijke Huis. Maar Prins Bernhard behoord wel degelijk thuis in dit illustere gezelschap van ridders van de lucht.

Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter, Prins van Lippe-Biesterveld, Noble Seigneur en Graaf van Schwalenberg en Sternberg wordt op 29 juni, 1911 geboren in Jena, Duitsland. Hij groeit op in Oost-Pruisen, het huidige Woynowo in Polen, op het landgoed Reckenwalde. Na zijn studie rechten aan de universiteiten van Lausanne, München en Berlijn gaat hij werken bij IG Farben. Op 8 september 1936 verlooft hij zich met prinses Juliana en begint zijn inburgering in Nederland. Zijn belangstelling voor handelsbetrekkingen, het bedrijfsleven en de krijgsmacht bezorgt hem al snel een populaire positie in Nederland. Als Duitsland op 10 mei 1940 Nederland binnenvalt staat de prins naast de infanterist Gerard Hillenaar, die op dat moment paleiswacht is bij Huis ten Bosch en net als de rest van de soldaten met hun geweren naar de overvliegende Duitse toestellen schiet, en ziet uit zijn ooghoek dat de prins ook met een machinepistool staat te schieten. Maar geweren halen weinig uit tegen de Duitse agressor en al snel moet de Koninklijke familie uitwijken naar Engeland. Prinses Juliana reist verder met dochters Beatrix en Irene naar Canada. Prins Bernhard blijft achter met zijn schoonmoeder koningin Wilhelmina (de ‘enige’ kerel in het Nederlandse kabinet, volgens Churchill) in Londen. De prins wordt Chief Liaison Officer tussen de Nederlandse en Britse strijdkrachten.

Naast zijn werk vind de prins tijd om zich vol overgave te storten op zijn vliegcarrière. Hij begint op 1 september 1940 zijn scholing bij de de Elemetary Flying Training School van de RAF. Zijn eerste lessen zijn met een Tiger Moth en de prins toont zich een zeer kundige student. De vlieginstructeur, Wing Commander Clem Pike geeft een kwalificatie als ‘exeptional’ (met de aantekening; ‘To be watched for overconfidence’). De prins krijgt een eigen vliegtuig om zijn taak als Chief Liaison Officer uit te kunnen voeren, een Beechcraft 17 'Staggerwing' met de registratie PB1,...

Iedere mogelijkheid die hij kan benutten om te vliegen op welk type dan ook grijpt Prins Bernhard aan. Zo vliegt hij onder andere met de B-25 Mitchell, de B-24 Liberator en natuurlijk de Spitfire. Met de Spitfire mocht hij graag naar zijn jongens gaan die voor Nederland ook piloot waren bij de RAF of Coastel Command. Bij één zo’n bezoek stonden de Nederlanders langs de baan op hun prins te wachten. Toen zijn Spitfire was geland leek de cockpit leeg,… maar de prins was degelijk aan boord, maar de stoel was naar beneden geklapt tijdens de landing. Het is niet zijn enige akkefietje,… In september 1942 werd het 167 squadron bezocht door de prins in zijn persoonlijke Spitfire Mk IIA (P7981). Hij maakte een geslaagde landing maar door een windvlaag kwam de Spitfire tijdens het taxiën op zijn neus te staan. De prins moest 1 pond in de squadron pot deponeren,... hij deed graag mee aan deze traditie.

Ene Wing Commander Gibbs zijn naam stond zo nu en dan op operationele vluchtpapieren. Gibbs bleek de schuilnaam waarmee de prins in de oorlog over bezet gebied mee vloog op bombardementsvluchten. De leiding van de RAF kwam hier achter en verbood de prins dit nog langer te doen, onder het mom dat het een te groot risico was en dat de Britse regering geen verantwoording zou willen afleggen indien dit nodig moest zijn. Met de toevoeging; ‘If we ever catch you doing illegal operational flying, we’ll ground you,…’. Maar de prins wil vliegen en wendt zich tot de beroemde generaal James Doolittle, commandant van de Amerikaanse 8th Army Airforce. Via hem krijgt hij gedaan dat hij toch weer enkele keren mee kan op operationele vluchten boven Europa.

Gestaag is het aantal Nederlandse vliegers aangegroeid in Engeland zo dat er genoeg mannen zijn om een ‘Dutch’ Squadron op te richten. Dit gebeurde mede door bemiddeling van Prins Bernhard. Op zaterdag 12 juni 1943 op de RAF basis Woodvale was het zover en werd het 167 Squadron ontbonden en werd het 322 ‘Dutch’ Squadron geboren. Van de zeventien piloten waren er ‘slechts’ 8 van Nederlandse afkomst, maar het was een eerste trotse stap. Op 17 juni arriveerden 15 man Nederlands grondpersoneel met in de dagen daarna tien extra Nederlandse piloten. Door het Prins Bernhard Fonds waren er eind 1942 100 jachtvliegtuigen aangekocht. Deze waren voorzien van de schenker hun naam. Op 22 juni 1943 werden 26 Spitfires uit dit fonds aan het 322 beschikbaar gesteld die voorzien waren van Nederlands-Indië namen. Op 7 augustus 1943 brengt Prins Bernhard in een Mosquito, gevlogen door C. Sipkes, een onverwacht bezoek aan het 322 Squadron. Hij hoort van de tekortkomingen en zegt toe al zijn invloed te gebruiken om scheve zaken op te lossen. De prins vliegt af en toe met zijn squadron mee. Later waagt Prins Bernhard het zelfs om met de Spitfire achter de V1 vliegende bommen aan te jagen. Het verhaal gaat dat hij daadwerkelijk ook via de wingtip één van deze bommen uit balans heeft weten te brengen en in zee heeft doen storten.

Na de landingen in Normandië in 1944 en de uitbraak naar het noorden verplaatst Prins Bernhard zijn hoofdkwartier naar België. In september van dat jaar wordt de prins Opperbevelhebber der Nederlandse Strijdkrachten en heeft als zodanig de leiding over de talrijke verzetsgroepen en Binnenlandse Strijdkrachten. Na het mislukken van Operation Market-Garden om via Arnhem de Rijn over te steken en naar Berlijn op te stomen, ziet met name Koningin Wilhelmina dat het voor de Nederlandse bevolking in het nog bezette deel van Nederland, en met name het westen, de voedselschaarste nijpende zal worden. Ondanks aandringen bij Churchill, wordt er geen toestemming verkregen om voor de winter al voedselhulp door de Duitse linies te brengen (volgens Churchill zullen de Duitsers het stelen). In het voorjaar als het voedseltekort zo nijpend is in het westen van Nederland, zet de prins zich in om met de Britten en de Amerikanen voedsel daar te krijgen. Dit zal resulteren in Operation Manna (Brits) en Chowhound (Amerika) die vanaf 29 april van start gaan. Op 5 mei, 1945 is Prins Bernhard in Wageningen als de Duitsers daar de overgave zullen tekenen. Als de Duitse officieren de prins zien stappen ze op hem af met de woorden,… ‘ah, eindelijk een Duitser waar we mee kunnen praten,…’ De prins weigert één woord Duits met hen te spreken en staat hen in het Engels te woord. Tot het jaar van de prins zijn overlijden (2004) zal hij in Wageningen de jaarlijkse herdenking in Wageningen bijwonen te midden van zijn strijdmakkers.

Hierboven is een opvallende foto te zien. De voorste auto, een Mercedes-Benz 770, behoorde toe aan rijkscommissaris Seyss-Inquart. Het was buitgemaakt door Britse soldaten en cadeau gedaan aan Z.K.H. prins Bernhard, die hem als stafauto van Bevelhebber der Nederlandse Strijdkrachten in gebruik nam. Op de foto staat deze klaar voor de bevrijdingsparade in Den Haag die op 21 mei 1945 werd gehouden. Achter de prins zijn Mercedes staan verschillende auto's van andere Geallieerde hoge officieren. Op het duin op de achtergrond staat nog steeds een Duitse radar.

Na de oorlog zet de prins zich in tot een verzelfstandiging van de luchtmacht. Zijn militaire carrière zet hij voort als Inspecteur-generaal van de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Marine. Na de verzelfstandiging van de luchtmacht in 1953 wordt hij ook daar de Inspecteur-generaal van de Koninklijke Luchtmacht tot 1970. Van 1970 tot 1976 bekleedt hij de post als Inspecteur-generaal der Krijgsmacht.

Rond de prins heerste een protocol waar hij zelf meestal van af week. Er was geen prins die zo toegankelijk was als Prins Bernhard (door velen ‘Benno’ genoemd, maar niet in zijn gezicht!). Natuurlijk kan hij ook na de oorlog het vliegen niet laten en laat ook dan geen kans onbenut om ook in moderne jagers als de Gloster Meteor en de F-86 Sabre te klimmen. Naast de jets vliegt hij zelf regelmatig de Koninklijke Dakota PH-PBA en later de Fokker Friendship PH-PBF. In zijn logboek zullen ongeveer 150 verschillende types komen te staan.

Ook op hogere leeftijd vliegt hij (mee) in de F-104 Starfighter, de NF-5B en de F-16B. In 1993 raakt hij licht gewond aan het hoofd als hij in Amerika mee gaat in een T-38 Talon. In dat zelfde jaar is hij natuurlijk aanwezig bij het 50 jarig bestaan van het 322 Squadron. In juni 1994 komt er een einde aan zijn vliegcarrière als hij voor het laatst een sportvliegtuig binnenvliegt op Schiphol. Samen met zijn kleinzoon, prins Willem-Alexander heeft hij dan voor de zoveelste keer de ISACAR (Interservice and Civil Air Rally) gevlogen (wat hij meestal deed met zijn vriend Martin Schröder).

Niemand is zonder smet op het blazoen, ook onze prins niet. Zijn ‘kwalijke’ kanten wegen niet op tegen wat Prins Bernhard voor Nederland heeft betekend, niet alleen in de oorlog, maar zeker ook daarna. Zijn naoorlogse reizen over de wereld brachten ook de nodige contracten voor Nederlandse bedrijven. Dat zijn bemoeienissen met buitenlandse bedrijven wel eens te diep gingen kwam in 1976 aan het licht. In een opgeklopte zaak, dat bekend zou worden als ‘de Lockheed-affaire’ kwam de prins in een kwade reuk te staan. Hij had geld geaccepteerd om de aanschaf van de F-104 Starfighter voor Nederland te bewerkstelligen. Tevens bleek uit een brief van de prins zelf dat er ruim een miljoen verwacht werd (dit zou, volgens de prins, grotendeels als schenking gebruikt worden voor het Wereld Natuur Fonds waar de prins grondlegger van was en er zich uitermate voor inzette).

In 1992 mocht Prins Bernhard uit handen van de commandant van het Korps Commando Troepen een 'Groene baret' in ontvangst nemen, een baret die alleen wordt uitgereikt aan de ware commando,... Tien jaar later had er iemand bij defensie verzonnen dat de baret van het Korps Commando Troepen met hun tijd moest meegaan, oftewel, een andere kleur. Een storm van protest stak op onder de Commando troepen, en de veteranen waren zwaar beledigd. Ook Z.K.H. Prins Bernhard maakte vervolgens een stil protest door zijn Groene baret te dragen tijdens de herdenkings parade op 5 mei 2004. Het bleek afdoende,... de Commando's dragen nog steeds met gepaste trots hun Groene baret.

In de laatste levensjaren van Prins Bernhard blijkt deze regelmatig ziek te zijn en er wordt vaak gespeculeerd dat de prins het niet lang meer zal maken. Maar tot ieders verrassing staat een steeds breekbaardere prins in de laatste jaren toch weer in Wageningen. Het lijkt er op dat dit een levensdoel voor hem is om de zaak van verscheiden steeds maar weer uit te stellen. Maar op 1 december 2004 komt dan toch het bericht dat de Prins der Nederlanden overleden is. Op 11 december is de begrafenis en bijzetting in de Nieuwe Kerk te Delft. Met terecht groot militair vertoon wordt de prins naar zijn laatste rustplaats gebracht. De kist onder een rood-wit-blauwe- vlag met daarop prominent een witte anjer, het kenmerk van de Prins der Nederlanden, is geplaatst op een kanonaffuit en getrokken door zes paarden. De belangstelling is enorm om een laatste eer te brengen aan de prins. Hieronder vierhonderd veteranen die met weemoed hun makker voorbij zien trekken. Het meest imponerende van deze dag is het eresaluut dat zijn Koninklijke Luchtmacht de prins brengt. Tijdens de muziek van het zogenaamde ‘vliegers-gebed’, dat over het plein klinkt, verschijnen drie F-16’s van het 322 Squadron en de Spitfire MK732 onder de grijze lucht boven Delft. Over het plein trekt generaal-majoor b.d. Berry Macco de Spitfire verticaal uit de formatie en verdwijnt symbolische als een engel de grauwe wolken in. Deze indrukwekkende ‘missing man’ formatie wordt gadegeslagen door de duizenden op het plein en bezorgt menigeen rilling.

De prins had ooit gezegd; ’Ik kwam als huzaar, ik ga heen als huzaar’,… (in 1936 was de prins beëdigd als ritmeester van de Huzaren van Boreel en trouwde ook in dat uniform een jaar later) en daardoor dragen zes huzaren van het 43 Brigade Verkenningseskadron Regiment Huzaren de kist de kerk binnen. Aan het tijdperk van een letterlijk en figuurlijk bevlogen man, maar ook een levensgenieter die het protocol niet zo nauw nam was ten einde gekomen. Het motto van zijn 322 Squadron zou ook op de prins hebben kunnen slaan; ‘Niet Praten, Maar Doen’.