NORTH AMERICAN B-25
Mitchell

TB-25N, 44-86734 (N9090Z), als USN PB-1J 'Special Delivery'
in het Lone Star Flight Museum, Houston, TX in 1991

De B-25 in de alternatieve rol

Toch waren niet alle B-25 Mitchell’s alleen maar bommenwerpers en zwaar bewapende aanvalsvliegtuigen. Er werden transport uitvoeringen, trainers, fotoverkenners en later zelfs B-25’s gebruikt als cameraplatform voor de filmindustrie. Hieronder zijn enkele van deze opmerkelijke uitvoeringen te vinden.

- RB-25 -

De B-25 die als eerste personenvervoerder dienst ging doen was 40-2165. Ontdaan van bewapening en een dichte neus, werden achter de cockpit vijf stoelen geplaatst plus nog twee extra direct voor het bommenruim. Het werd aangeduid als de RB-25. De ‘R’ stond voor ‘Restricted’ (niet voor 'reconnaissance'). Als de ‘Whiskey Express’ werd het toestel gebruikt door medewerkers van North American Aviation tot het op 8 januari 1945 een buiklanding maakte en afgeschreven werd.

De RB-25, 40-2168 als 'Proud Mary' begin jaren tachtig
(Foto: Aerial Visuals)

De tweede RB-25, die ook de toevoeging (2) kreeg, was het vierde productiemodel, de 40-2168 maar was de eerste B-25 welke werd geleverd aan de USAAF, de 17th Bomb Group, begin 1941. Het toestel werd gebruikt als een trainer, tot Amerika bij de Tweede Wereldoorlog betrokken raakte. Het toestel vertrok van Pendelton Field, Oregon naar Orlando Field in Florida voor evaluatie en admistratieve service. Tijdens het taxiing raakte 40-2168 beschadigd op 11 november 1942 op de 'Aberdeen Proving Grounds' in Maryland. Op 16 juli 1943 ging het toestel terug naar de fabriek van North American in Inglewood, om omgebouwd te worden tot het persoonlijke transport toestel van General Henry H.’Hap’ Arnold, chef USAAF (het is onduidelijk of hij er ooit mee gevlogen heeft). De modificaties waren ondermeer een bed boven het bommenruim, opslag van bagage in het bommenruim, extra passagiersstoelen voor en achter de velugel en een toilet achterin. De neus werd dicht gemaakt voor extra elektronica en een verbeterde verwarming. Na een mechanische storing tijdens een landing in februari 1944, ging 40-2168 na 300 vlieguren in juli 1945 met pensioen.

De RB-25, 40-2168 nu als 'Miss Hap' (tegenwoordig met een 'glazen' neus)
(Foto: Steve Biegler)

Na een lange omzwerving bij verschillende particuliere eigenaren kwam 40-2168 in augustus 1977 gekocht door Charles Miller uit Mobile, Alabama. In april 1982 was het één van de vier B-25 bommenwerpers die over Washington DC vloog om de Doolittle Tokyo Raid te herdenken van veertig jaar eerder. In deze periode droeg 40-2168 de naam 'Proud Mary'. In december 1983 handen van 'Fighting Air Command' gestationeerd in Dallas, Texas. De dichte neus werd vervangen voor een 'glazen' neus. Na oktober 1989 kwamen er nog twee particuliere eigenaren voor het in 2002 in handen kwam van het 'American Airpower Museum' in Farmingdale, New York waar het de naam 'Miss Hap' kreeg.

De VB-25J van generaal Dwight Eisenhower, Ellsworth AFB, South Dakota

Voor generaal Dwight D. Eisenhower was de RB-25(3) beschikbaar. Afgeleverd vlak voor D-Day was deze gemoderniseerde B-25J (43-4030) voorzien van een bed boven het bommenruim, een notenhouten bureau en koffiebar. In de staart was een opblaasbaar reddingsvlot aangebracht. In 1947 werd de RB-25(3) als CB-25J her-noemt (‘C’ = Cargo) en in 1948 tot VB-25J (‘V’ = VIP). Het toestel is bewaard gebleven en is te vinden in het museum van Ellsworth AFB nabij Rapid City, South Dakota.

AT-24A - TB-25J/K/L/M/N

De USAF opereerde met verschillende B-25’s als transporteurs, in sommige gevallen waren dit TB-25J/L/N trainers. De eerste variant van de B-25 als trainer was de AT-24A. Dit waren aangepaste B-25D’s zonder bewapening, die voornamelijk gebruikt werden voor pilotentraining.

Een TB-25J in 1954, USAF Flight Test Center, Edwards AFB

Na de oorlog werden circa 600 AT-24D’s en B-25J’s ingezet als de TB-25J trainer. Trainers aangepast door Hayes Aircraft waren TB-25L’s (79 stuks), waarvan 35 voor navigator-en radartraining werden aangepast tot TB-25M door Hughes. Voor voortgezette pilotentraining werden 47 B-25J’s aangepast door Hayes tot de TB-25N. De TB-25K, waarvan Hughes 117 B-25J’s aanpaste, was speciaal voor radar training. Hiervan werden tijdens de Koreaanse oorlog een aantal ingezet om B-26B Invaders naar het doel te geleiden.

- F-10 -

Een F-10 van het 91st Strategic Reconnaissance Squadron

Niet echt voor de hand liggend wellicht, maar er werden 45 B-25D’s omgebouwd tot fotoverkenners. Hiervan kregen de Canadezen er vier stuks. De F-10, zoals deze variant bekend stond, werd niet gebruikt in gevechtssituaties, maar hoofdzakelijk voor het maken van terreinkaarten. Ze waren niet helemaal ontdaan van hun bewapening, de staartbewapening werd aangehouden, en bij sommige was zelfs de bovenste koepel nog gehandhaafd.

Bij deze F-10 zijn duidelijk de camera's in de neus zichtbaar

De fotoverkenner was direct te onderscheiden door de opvallende kin waarachter de camera’s geplaatst waren. Eén F-10, de 43-3374, is gerestaureerd door het USAF Museum, in Ohio, om een Doolittle Mitchell uit te beelden. Ook Nederland gebruikte de Mitchell als foto-en kaarten verkenner in voormalig Nederlands-Indië, maar dan in de standaard bommenwerper uitvoering.

B-25D 43-36089 van het 1st Weather Reconnaissance Squadron

Een aparte versie voor ‘verkenning’ waren vier aangepaste B-25D’s die ingezet zouden worden als ‘weer verkenners’ (weather reconnaissance). Dit onderdeel van de meteorologische dienst van het leger, begon voor het eerst in 1943 bij het 1st Weather Reconnaissance Squadron, die vluchten uitvoerde in de ferry routes over de Noord Atlantische Oceaan. Bekend is dat er één aangepaste B-25D later dienst deed bij het 53rd Weather Reconnaissance Squadron (oorspronkelijk de Army Hurricane Reconnaissance Unit, nu bekend onder de naam ‘Hurricane Hunters’).

Hoeveel kon een B-25 hebben?

B-25C/D 'Hot Horse'heeft een buiklanding gemaakt op Dobodura, Australisch Papoea

De Mitchell was een stevige tante die heel wat kon verdragen. Vaak keerde ze met grote gaten en missende stukken vleugel terug op de basis. De piloten die haar vlogen vonden de B-25 een goed in de hand liggende kist. Waar wel veel klachten over kwam, was het geluidsniveau van de motoren. Deze drong diep door de dunne huid van de B-25 en veel vliegers klaagden dan ook over gehoorbeschadigingen. Als een motor uitviel of een roervlak beschadigd, dan was het zwaar werken om de bommenwerper op koers te houden, mede vanwege de kleine verticale stuurvlakken. Maar het toestel kon op één motor terug keren. Als de hydraulica uitviel en het landingsgestel faalde uit te zetten, dan was een buiklanding een optie. Soms was de schade zo klein dat het toestel weer opgeknapt kon worden. Hoeveel ze kon hebben is hieronder geillustreerd.

Op 22 maart 1944 kwam Moeder Aarde de vijand van de geallieerden tegemoet door de Vesuvius te laten uit barsten. Op het vliegveld van Pompei, 8 kilometer van de vulkaan, waar de 340th Bomb Group was gestationeerd, regende het stenen en hete as uit de vulkaan. Hierdoor werden 74 B-25 Mitchell’s verwoest. Slechts 14 konden na de uitbarsting gerepareerd worden. Het was de zwaarste ‘luchtaanval’ op een geallieerde basis uit de gehele Tweede Wereldoorlog. De 340th BG verplaatste naar Paestum waar het binnen vijf dagen weer operationeel was.

Een B-25C door Vesuvius uitgeschakeld

Hieronder is het laatste moment vastgelegd van een B-25, behorende tot de 12th Bomb Group. Het toestel zijn stuurboord motor is uitgeschakeld en de propeller staat reeds in vaanstand. Ondanks dat het zoveel mogelijk ontdaan is van losse en zware voorwerpen, zoals machinegeweren, zal het uiteindelijk toch neerkomen in de Middelandse Zee.

Nog even en deze B-25C zal op het water landen,...

Heel veel B-25 bommenwerpers zijn op deze manier verloren gegaan. Soms vielen de toestellen in duizenden stukken uiteen op het harde water. Maar op veel plekken verspreid over de oceanen liggen duidelijk herkenbaar Mitchells op de bodem van de zee. De meesten zullen daar blijven liggen tot ze zijn weggevreten door algen en het zoute water. Maar soms wordt een B-25 geborgen uit het water. Meer over één zo'n B-25, geborgen in 2005 uit Lake Murray, vind u verder op deze pagina's.

Op de volgende pagina gaat het over de B-25 Mitchell bommenwerpers
die hun opwachting maakten in de film,...

Klik hieronder op de B-25 in een filmrol,...