TB-25N, 44-86734
(N9090Z), als USN PB-1J 'Special Delivery'
in het Lone
Star Flight Museum, Houston, TX in 1991
De B-25 in de alternatieve rol
Toch waren niet alle B-25 Mitchell’s alleen maar
bommenwerpers en zwaar bewapende aanvalsvliegtuigen. Er werden
transport uitvoeringen, trainers, fotoverkenners en later
zelfs B-25’s gebruikt als cameraplatform voor de
filmindustrie. Hieronder zijn enkele van deze opmerkelijke
uitvoeringen te vinden.
- RB-25
-
De B-25 die als eerste personenvervoerder dienst ging doen
was 40-2165.
Ontdaan van bewapening en een dichte neus, werden achter
de cockpit vijf stoelen geplaatst plus nog twee extra direct
voor het bommenruim. Het werd aangeduid als de RB-25. De ‘R’
stond voor ‘Restricted’ (niet voor 'reconnaissance').
Als de ‘Whiskey Express’ werd het
toestel gebruikt door medewerkers van North American Aviation
tot het op 8 januari 1945 een buiklanding maakte en
afgeschreven werd.
De RB-25, 40-2168 als 'Proud Mary' begin jaren tachtig
(Foto: Aerial Visuals)
De tweede RB-25, die ook de toevoeging (2) kreeg, was het
vierde productiemodel, de 40-2168 maar was de eerste B-25 welke werd geleverd aan de USAAF, de 17th Bomb Group, begin 1941. Het toestel werd gebruikt als een trainer, tot Amerika bij de Tweede Wereldoorlog betrokken raakte.
Het toestel vertrok van Pendelton Field, Oregon naar Orlando Field in Florida voor evaluatie en admistratieve service. Tijdens het taxiing raakte 40-2168 beschadigd op 11 november 1942 op de 'Aberdeen Proving Grounds' in Maryland. Op 16 juli 1943 ging het toestel terug naar de fabriek van North American in Inglewood, om omgebouwd te worden tot het persoonlijke transport toestel van General Henry H.’Hap’ Arnold, chef USAAF
(het is onduidelijk of hij er ooit mee gevlogen heeft). De modificaties waren ondermeer een bed boven het bommenruim, opslag van bagage in het bommenruim, extra passagiersstoelen voor en achter de velugel en een toilet achterin. De neus werd dicht gemaakt voor extra elektronica en een verbeterde verwarming. Na een mechanische storing tijdens een landing in februari 1944, ging 40-2168
na 300 vlieguren in juli 1945 met pensioen.
De RB-25, 40-2168 nu als 'Miss Hap' (tegenwoordig met
een 'glazen' neus)
(Foto: Steve Biegler)
Na een lange omzwerving bij verschillende particuliere eigenaren kwam 40-2168 in augustus 1977 gekocht door Charles Miller uit Mobile, Alabama. In april 1982 was het één van de vier B-25 bommenwerpers die over Washington DC vloog om de Doolittle Tokyo Raid te herdenken van veertig jaar eerder. In deze periode droeg 40-2168 de naam 'Proud Mary'. In december 1983 handen van 'Fighting Air Command' gestationeerd in Dallas, Texas. De dichte neus werd vervangen voor een 'glazen' neus. Na oktober 1989 kwamen er nog twee particuliere eigenaren voor het in 2002 in handen kwam van het 'American Airpower Museum' in Farmingdale, New York waar het de naam 'Miss Hap' kreeg.
De VB-25J van
generaal Dwight Eisenhower, Ellsworth AFB, South
Dakota
Voor generaal Dwight D. Eisenhower was de RB-25(3)
beschikbaar. Afgeleverd vlak voor D-Day was deze
gemoderniseerde B-25J (43-4030) voorzien van een bed boven het
bommenruim, een notenhouten bureau en koffiebar. In de staart
was een opblaasbaar reddingsvlot aangebracht. In 1947 werd de
RB-25(3) als CB-25J her-noemt (‘C’ = Cargo) en in 1948 tot
VB-25J (‘V’ = VIP). Het toestel is bewaard gebleven en is te
vinden in het museum van Ellsworth AFB nabij Rapid City, South
Dakota.
AT-24A -
TB-25J/K/L/M/N
De USAF opereerde met verschillende B-25’s als
transporteurs, in sommige gevallen waren dit TB-25J/L/N
trainers. De eerste variant van de B-25 als trainer was de
AT-24A. Dit waren aangepaste B-25D’s zonder bewapening, die
voornamelijk gebruikt werden voor pilotentraining.
Een TB-25J in 1954,
USAF Flight Test Center, Edwards AFB
Na de
oorlog werden circa 600 AT-24D’s en B-25J’s ingezet als de
TB-25J trainer. Trainers aangepast door Hayes Aircraft waren
TB-25L’s (79 stuks), waarvan 35 voor navigator-en
radartraining werden aangepast tot TB-25M door Hughes. Voor
voortgezette pilotentraining werden 47 B-25J’s aangepast door
Hayes tot de TB-25N. De TB-25K, waarvan Hughes 117 B-25J’s aanpaste, was
speciaal voor radar training. Hiervan werden tijdens de
Koreaanse oorlog een aantal ingezet om B-26B Invaders naar het
doel te geleiden.
- F-10
-
Een F-10 van
het 91st Strategic Reconnaissance Squadron
Niet echt voor de hand liggend wellicht, maar er werden 45
B-25D’s omgebouwd tot fotoverkenners. Hiervan kregen de
Canadezen er vier stuks. De F-10, zoals deze variant bekend
stond, werd niet gebruikt in gevechtssituaties, maar
hoofdzakelijk voor het maken van terreinkaarten. Ze waren niet
helemaal ontdaan van hun bewapening, de staartbewapening werd
aangehouden, en bij sommige was zelfs de bovenste koepel nog
gehandhaafd.
Bij deze F-10 zijn duidelijk de camera's in de neus zichtbaar
De fotoverkenner was direct te onderscheiden door de
opvallende kin waarachter de camera’s geplaatst waren. Eén
F-10, de 43-3374, is gerestaureerd door het USAF Museum, in
Ohio, om een Doolittle Mitchell uit te beelden. Ook Nederland
gebruikte de Mitchell als foto-en kaarten
verkenner in voormalig Nederlands-Indië, maar dan
in de standaard bommenwerper uitvoering.
B-25D 43-36089 van het
1st Weather Reconnaissance Squadron
Een aparte versie voor ‘verkenning’ waren vier aangepaste
B-25D’s die ingezet zouden worden als ‘weer verkenners’
(weather reconnaissance). Dit onderdeel van de meteorologische
dienst van het leger, begon voor het eerst in 1943 bij het 1st
Weather Reconnaissance Squadron, die vluchten uitvoerde in de
ferry routes over de Noord Atlantische Oceaan. Bekend is dat
er één aangepaste B-25D later dienst deed bij het 53rd Weather
Reconnaissance Squadron (oorspronkelijk de Army Hurricane
Reconnaissance Unit, nu bekend onder de naam ‘Hurricane Hunters’).
Hoeveel kon een B-25
hebben?
B-25C/D 'Hot Horse'heeft een buiklanding gemaakt op Dobodura, Australisch Papoea
De Mitchell was een stevige tante die heel wat kon
verdragen. Vaak keerde ze met grote gaten en missende stukken
vleugel terug op de basis. De piloten die haar vlogen vonden de B-25
een goed in de hand liggende kist. Waar wel veel klachten over kwam,
was het geluidsniveau van de motoren. Deze
drong diep door de dunne huid van de B-25 en veel vliegers klaagden
dan ook over gehoorbeschadigingen. Als een motor
uitviel of een roervlak beschadigd, dan was het zwaar werken
om de bommenwerper op koers te houden,
mede vanwege de kleine verticale stuurvlakken. Maar het toestel
kon op één motor terug keren. Als de hydraulica uitviel en het
landingsgestel faalde uit te zetten, dan was een buiklanding een optie.
Soms was de schade zo klein dat het toestel weer opgeknapt kon worden.
Hoeveel ze kon hebben is hieronder geillustreerd.
Op 22 maart 1944 kwam Moeder Aarde de vijand van de
geallieerden tegemoet door de Vesuvius te laten uit barsten.
Op het vliegveld van Pompei, 8 kilometer van de vulkaan, waar
de 340th Bomb Group was gestationeerd, regende het stenen en
hete as uit de vulkaan. Hierdoor werden 74 B-25 Mitchell’s
verwoest. Slechts 14 konden na de uitbarsting gerepareerd
worden. Het was de zwaarste ‘luchtaanval’ op een geallieerde
basis uit de gehele Tweede Wereldoorlog. De 340th BG
verplaatste naar Paestum waar het binnen vijf dagen weer
operationeel was.
Een B-25C door
Vesuvius uitgeschakeld
Hieronder is het laatste moment vastgelegd van een B-25, behorende tot de 12th Bomb Group. Het toestel
zijn stuurboord motor is uitgeschakeld en de propeller staat reeds in vaanstand. Ondanks dat het zoveel mogelijk ontdaan is
van losse en zware voorwerpen, zoals machinegeweren, zal het uiteindelijk toch neerkomen in de Middelandse Zee.
Nog even
en deze B-25C zal op het water landen,...
Heel veel B-25 bommenwerpers zijn op deze manier verloren gegaan.
Soms vielen de toestellen in duizenden stukken uiteen op het harde water.
Maar op veel plekken verspreid over de oceanen liggen duidelijk herkenbaar
Mitchells op de bodem van de zee. De meesten zullen daar blijven liggen
tot ze zijn weggevreten door algen en het zoute water. Maar soms wordt een
B-25 geborgen uit het water. Meer over één zo'n B-25, geborgen in 2005
uit Lake Murray, vind u verder op deze pagina's.
Op de volgende pagina gaat het over
de B-25 Mitchell bommenwerpers
die hun opwachting maakten in de film,...
Klik hieronder op de B-25 in een filmrol,...