TOUR DE SLAGVELDEN VAN DE ARDENNEN
KAMPFGRUPPE PEIPER

DE NOORDELIJKE SECTOR

Wellicht heeft u wel eens de film 'Battle of the Bulge' gezien. Veel situaties die in deze film worden 'nagespeeld' berusten op de feiten die zich vooral in de noordelijke sector afspeelden. Hoe slecht de film ook is gemaakt, de verhaallijn is redelijk authentiek.

Links: Joachim Peiper

Onderstaande tour volgt de weg die Kampfgruppe Peiper nam op 16 december 1944. Kampfgruppe Peiper was een onderdeel van de 1ste SS-Panzer Division, Leibstandarte Adolf Hitler. Op 14 december, 2 dagen voor de aanval, werd hen verteld dat hun eenheid een sleutelrol zou krijgen gedurende het Ardennen Offensief. Kampfgruppe Peiper had de beschikking over ongeveer 100 PzKpfw IV tanks en Panther V tanks en een bataljon van 42 Königstigers. Infanterie bestond voor de Kampfgruppe uit het 3de (gemotoriseerde) Bataljon van de 2de SS Panzer Grenadier Regiment.

Joachim 'Jochen' Peiper, geboren op 30 januari 1915, kwam in 1935 in dienst bij de Waffen-SS en deed voor het eerst van zich spreken in 1940 als hij dient onder Dietrich en nabij Duinkerken zich onderscheidt tegen de Britten. Hij ontving het IJzeren Kruis 1ste klas. In Rusland was hij een periode commandant van het 3de SS-Panzer Grenadier Regiment 2. Voor het ontzetten van de 320st Infanterie Division ontving hij het Ridderkruis. Maar het meest berucht werd Peiper tijdens Operatie ‘Herbstnebel’, het Ardennen Offensief.

Naast Peiper zijn Kampfgruppe was er de speciale eenheid van Kolonel Otto Skorzeny commando's toegevoegd. Deze eenheid, de Panzerbrigade 150, die uitgerust was met buitgemaakte Sherman tanks en Panther tanks die waren aangepast om voor Amerikaanse tanks door te gaan. De als Amerikanen verklede manschappen werden verplaatst in dertig trucks en enkele jeeps. Het was een op zich zelf staande eenheid waar Peiper geen grip op had (zie voor meer informatie over 'Skorzeny', HIER).

Voor een uit te printen, verkorte,
versie van deze routepagina's:
'KLIK HIER'

U kunt mij ook mailen

Het eerste gedeelte van de weg die de Kampfgruppe Peiper zou volgen

De aanvangplaats voor de aanval op 16 december 1944 door Kampfgruppe Peiper was Losheim, op de grens van Duitsland met België. De colonne kwam via de huidige 421 vanaf Scheid vlak voor Losheim tot stilstand. De spoorbrug hier was tijdens het terug trekken van de Duitsers opgeblazen en deze was nog niet hersteld. De colonne liep hier gelijk hopeloos vast. Peiper werd razend en orderde alle voertuigen aan de kant zodat hij naar voren kon. Hij leidde de eenheid persoonlijk door een pad te kiezen dat rechts vóór de brug naar beneden ging. Via de rails wist hij de colonne weer op de juiste weg te krijgen richting Losheim.

Het spoorviaduct bij Losheim dat in december 1944 opgeblazen was
(rechts het alternatieve pad dat gekozen werd)

Kostbare tijd was verloren en Peiper spoedde zich in het donker naar Lanzerath waar hij om 23.00 uur aankwam. Op 17 december, om 05.00 uur werd Buchholz bereikt. Hier liep alles weer vast vanwege de terugtrekkende Amerikaanse 2nd Division. In deze sector lagen twee Amerikaanse divisies, de onervaren 99th- en 2nd Division. De 2nd was ingesteld op offensief en minder op defensief en trok via de sector van de 99th terug. Peiper wachtte tot er een gat in de colonne van Amerikanen viel en daar liet hij zijn eenheid in plaats nemen. In het donker werden de Duitse tanks door wit gehandschoende Fallschirmjäger begeleid.

Overrompelde Amerikanen worden afgevoerd als krijgsgevangenen
(Foto genomen nabij Lanzerath, België, 17 december 1944)

In Honsfeld, waar de rustplaats voor het 394th Regiment van de 99th Infantry Division was, kwamen de meerijdende Fallschirmjäger van de Panther tanks af en begonnen Amerikaanse soldaten gevangen te nemen. Degenen, die waagden te ontsnappen werden neergeschoten. Hier begon ook het soms koelbloedig doden van krijgsgevangen. In Honsfeld werden 19 ontwapende Amerikanen vermoord. Zestig voertuigen en vijftien anti-tank kanonnen werden buitgemaakt.

Peiper herinnerde zich de dagorder duidelijk van Dietrich,… ‘Het begin van Herbstnebel moest gepaard gaan met een golf van terreur en angst. Menselijke emoties mochten geen rol spelen’. Ook was Peiper verteld krijgsgevangen neer te schieten ‘waar plaatselijke gevechtsomstandigheden dit vereisten’.

Duitse soldaten trekken laarzen aan van gesneuvelde Amerikanen in Honsfeld

Peiper had op een kaart twee Amerikaanse brandstof depots aangegeven gekregen die hij moest gebruiken om zichzelf mobiel te houden. Deze waren nabij Spa en Büllingen. De opslagplaats bij Stavelot was niet bij hem bekend.

De colonne verplaatste zich naar Büllingen om te gaan bijtanken. De colonne verliet Honsfled over de weg met de begraafplaats aan de rechterkant waar waar ook een aantal Amerikanen werden vermoord, een honderd meter na de beruchte waterbak doden. Voor Büllingen lag het 612th Tank Destroyer Battalion ingegraven. Deze wisten enkele PzKpfw IV's uit te schakelen voor ze onder de voet werden gelopen. Vlak voor Büllingen nam de colonne een Y-splitsing, hier aan de aan de linkerzijde wisten 10 Piper verkenningsvliegtuigen nog de lucht in te komen (één bleef achter) onder de neuzen van de oprukkende Duitsers. De brandstofopslag was aan de weg Sainkt Vither Strasse bij de vroegere veemarkt, tegenover de Gedarmerie. In het brandstof depot van Büllingen werd 250.000 liter buitgemaakt. Vijftig krijgsgevangen GI's werden gedwongen de Duitse tanks af te tanken. Zodra de colonne zich weer in beweging zette werden de vijftig Amerikanen (en één burger) gedood, ze waren niet langer nodig (al gaan er stemmen op dat dit nooit bewezen is). De Kampfgruppe was nu opgesplitst in verschillende eenheden die ook secundaire wegen namen naar het westen. Peiper snelde met grote spoed door Amblève en Born.

De weg die Kampfgruppe Peiper volgde, door Born

Een onderdeel van de Kampfgruppe, het 3de Bataljon van het 2de SS-Panzer Grenadier Regiment, onder leiding van Major Diefenthal, dat de noordelijke route volgde, was de eerste die Ligneuville bereikte. Hier was het hoofdkwartier van de 49th AAA Brigade gevestigd dat de controle had over de batterijen die de vliegende bommen, de V-1's die Luik als doel hadden, moesten vernietigen. Het 3de Bataljon was via Baugnez gekomen.

U bent nu op een punt aangekomen waar zich één van de grootste drama's
van het Ardennen Offensief zich heeft afgespeeld, het
'BLOEDBAD VAN BAUGNEZ'
KLIK HIER

Het vervolg van de route van Kampfgruppe Peiper

Toen de Duitsers Ligneuville binnenreden bleek de stad grotendeels al ontruimd. Alleen een Sherman zonder rupsbanden stond nabij het Hotel du Moulin. De staf van het 49th AAA Brigade had daar hun hoofdkwartier. Maar deze waren gewaarschuwd door een bestuurder van een bulldozer die de Duitsers had zien naderen (zie kader ‘Baugnez).

Ligneuville, Hotel du Moulin

Tien minuten voor de Duitsers Ligneuville binnen trokken had de Amerikaanse staf het Hotel verlaten. Achter het hotel werden door de SS'ers acht gevangen Amerikaanse soldaten doodgeschoten. De terugtrekkende 9th Armored Division wist nog een Panther tank uit te schakelen voor ze naar St.Vith afzakten. Ze waren juist voorbij het kruispunt (de huidige N32) van Kaiserbaracke toen Peiper zijn eenheid daar arriveerde. Colonel Mark Devine, die vanaf Recht kwam met zijn staf, liep tegen de Duitse colonne aan. Zijn wagen werd beschoten en uitgeschakeld. Devine en twee andere officieren ontsnapten per voet.

Het gedenkteken ter herinnering aan de acht vermoorde Amerikaanse soldaten

Rond 16.30 uur van de 17de december arriveerde Peiper in Ligneuville waar hij ontdekte dat het omcirkelen van de Amerikanen mislukt was, deze waren ontsnapt. Om 17.00 uur trokken de eerste tanks van de Kampfgruppe weer op, richting Stavelot. Hiertoe werd de route genomen die voor een deel paralel aan de hedendaagse snelweg A27-E42 loopt. Halverwege de route naar Stavelot werden nog eens twaalf gevangen genomen Amerikaanse soldaten van A-Company, 27th Armored Infantry Battalion, 9th Armored Division, en drie burgers vermoord.

Poteau, waar de beroemde foto's zijn genomen,...

U kunt eventueel vanuit Ligneuville naar een bekende lokatie. In de meeste
boeken over het Ardennen Offensief staan foto's die gemaakt zijn nabij
Poteau, wat globaal 10 kilometer ten zuiden van Ligneuville ligt. Ga via
Pont, N660 naar Recht, neem vervolgens de N659 naar Poteau.
'SLAG OM POTEAU'
KLIK HIER

Om de route van Kampfgruppe Peiper voort te zetten, volg de borden Vielsalm/Pont vanuit Ligneuville direct rechtsaf. Onder de snelweg door rechtsaf naar Bellevaux,… let op,… op de volgende splitsing links aan houden richting Stavelot. Na ongeveer 6 kilometer bereikt u Vau Richard. Na een flauwe bocht naar rechts met een lichte daling ziet u aan de linkerkant een zijweg schuin naar achteren omhooglopen. Draai hierin en stop na enkele honderden meters. Ga te voet het linker, onverharde, pad op. Aan het begin van het bos staat aan de rechterzijde een monument ter herinnering aan twaalf, door onbekende SS’ers, vermoorde Amerikaanse soldaten en drie burgers.

Zomaar een monument in een bosrand

Alle soldaten behoorden toe aan A-Company, 27th Armored Infantry Battalion, 9th Armored Division, dezelfde divisie die enkele maanden later de Ludendorff brug bij Remagen zouden veroveren. Het monument staat op de plaats waar de Amerikanen werden gevonden en de drie burgers lagen op de plek waar nu een bankje staat. Opvallend op het monument is de Nederlandse naam Klaas Visser uit Wisconsin.

Op 1 mei 2012 ontving ik naar aanleiding van bovenstaande naam, Klaas Visser, de volgende mail van de heer Botte Klaas Visser:

Geachte heer,
Al weer enige tijd geleden kwam ik al googelend op de naam Klaas Visser Wisconsin op uw site terecht. Klaas Visser was mijn oom die ik nooit gekend heb. Hij overleed voordat ik werd geboren (1946). Ik werd naar hem genoemd. Mijn ouders hebben hem in ons gezin vaak genoemd en zo wisten we tenminste iets van wat er in de Ardennen in december 1944 had plaatsgevonden. Zijn Nederlandse naam viel u op toen u de namen op het monument in Vau Richard las. Te uwer informatie het volgende: Klaas, geboren in 1905 in Kollumerpomp (Friesland), emigreerde in 1929 naar de Verenigde Staten en moest als Amerikaans soldaat in 1944 naar Europa. Hij is op een gegeven ogenblik begraven op Margraten en later is het stoffelijk overschot overgebracht naar Amerika. Mijn vrouw en ik hebben een paar weken geleden een bezoek gebracht aan de Ardennen en het monument kunnen zien. We zijn u dankbaar dat dit mogelijk werd dankzij uw website.
Met vriendelijke groeten,
Botte Klaas Visser

Keer terug om de weg te vervolgen naar Stavelot. Na ongeveer 500 meter, als de weg begint af te dalen, verschijnt aan de linkerzijde een betonnen fundering tussen de rotsen. Dit is een restant van een Belgisch leger wachthokje dat hier bekent staat als ‘La Corniche’.

Rechts de bemoste fundering van het oude wachthuisje

Hier was een wegversperring ingericht door Sergeant Hensel van het 291st Engineers Combat Battalion. In de bocht werden 13 mijnen geplaatst en dertig meter lager was een bazookaschutter geïnstalleerd die dekking kreeg van een .30 machinegeweer. Toen om 19.30 uur Peiper's tanks de weg afkwamen werden ze toegeroepen in het donker door een GI. Als antwoord openden de Duitsers het vuur. De bazooka schoot een raket af, maar in het donker was niet waar te nemen wat er verder gebeurde. De tanks begonnen terug te rijden de heuvel weer op. Eén tank bleef achter. De mannen van de wegversperring trokken zich terug naar de brug bij Stavelot.

Vanaf rechts werd geschoten met de bazooka

Voor het vervolg van Kampfgruppe Peiper
KLIK HIERONDER

GA TERUG